Koncepcja pomiaru i oceny zrównoważonego rozwoju lokalnego na przykładzie powiatów województwa mazowieckiego
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2024.1.202/02Słowa kluczowe:
rozwój zrównoważony, rozwój lokalny, stopień zrównoważenia rozwoju, powiaty, województwo mazowieckieAbstrakt
Głównym celem artykułu było opracowanie koncepcji pomiaru lokalnego rozwoju zrównoważonego oraz dokonanie identyfikacji i oceny jego poziomu na przykładzie powiatów województwa mazowieckiego. Praca składa się z części teoretycznej i empirycznej. W części teoretycznej dokonano przeglądu literatury z zakresu rozwoju zrównoważonego, a w części empirycznej zaprezentowano poziom i zmiany rozwoju zrównoważonego badanych powiatów. Uwzględniając trzy komponenty rozwoju: gospodarczy, społeczny i ekologiczny, oszacowano dla nich poziom i zmiany, jak również stopień zrównoważenia między nimi. Badaniami objęto 42 powiaty województwa mazowieckiego w latach 2006 i 2018. Podstawowym źródłem danych był Bank Danych Lokalnych GUS. W badaniach wykorzystano 35 zmiennych pierwotnych. Głównymi metodami badawczymi były analiza czynnikowa i metoda rangowania. Uzyskane wyniki wskazują, że najwyższy poziom rozwoju zrównoważonego wystąpił w powiatach ziemskich centralnej części województwa mazowieckiego oddalonych do 70 km od Warszawy, a najniższy – w powiatach ziemskich położonych we wschodniej i południowej części województwa mazowieckiego.
Bibliografia
Kapp K.W. (1960). Społeczne koszty funkcjonowania przedsiębiorstw prywatnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Katoła A. (2011). Oddziaływanie samorządu lokalnego na zrównoważony rozwój gmin. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 24, 51–62.
Komisja Wspólnot Europejskich (2001). Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej. Bruksela: Komunikat Komisji Europejskiej.
Korol J. (2008). Ocena zrównoważonego rozwoju regionalnego w Polsce w latach 1998–2005. Gospodarka Narodowa, 7–8, 81–98. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/101322
Kozłowska K. (2010). Zróżnicowanie rozwoju zrównoważonego województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2004–2007 w świetle wyników analizy taksonomicznej. Studia Regionalne i Lokalne, 3 (41), 81–98.
Kozłowski S. (1996). Czy transformacja polskiej gospodarki zmierza w kierunku rozwoju zrównoważonego? W: S. Wrzosek (red.). Mechanizmy i uwarunkowania ekorozwoju.
Interdyscyplinarna konferencja naukowa, Białystok 14–16 listopada 1996 (t. 1, s. 22–44). Białystok: Politechnika Białostocka. Katedra Ekonomiki i Zarządzania Ochroną Środowiska.
Liga Ochrony Przyrody (1985). Światowa strategia ochrony przyrody. Warszawa: Wydawnictwo Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie.
Łuczak A., Kurzawa I. (2017). Ocena poziomu zrównoważonego rozwoju powiatów w Polsce z wykorzystaniem metod taksonomicznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 29 (469), 109–118. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.469.11
Majewski E. (2002). Ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania rozwoju Systemu Integrowanej Produkcji Rolniczej (SIPR) w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Marszałek-Kawa J., Siemiątkowski P. (2020). The implementation of the sustainable development goals at the local level. The case of the districts of Kuyavian-Pomeranian province. Baltic Journal of Economic Studies, 6 (2), 1–8. DOI: https://doi.org/10.30525/2256-0742/2020-6-2-1-8
Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J., Behrens W. (1973). Granice wzrostu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Parysek J.J. (1995). Rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym. W: J.J. Parysek (red.). Rozwój lokalny – zagospodarowanie przestrzenne i nisze atrakcyjności gospodarczej (s. 37–62). Seria: Studia. Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pearce D., Atkinson G., Hamilton K. (1998). The measurement of sustainable development. W: J.C.J.M. van den Bergh, M.W. Hofkes (red.). Theory and Implementation of Economic Models for Sustainable Development (s. 175–193). Seria: Economy and Environment, 15. Dordrecht: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-017-3511-7_9
Pearce D., Hamilton K., Atkinson G. (1996). Measuring sustainable development: Progress on indicators. Environment and Development Economics, 1 (1), 85–101. DOI: https://doi.org/10.1017/S1355770X00000395
Pearce D., Markandya A., Barbier E. (1989). Blueprint for a Green Economy. London: Earthscan.
Pearce D., Turner R.K. (1990). Economics of Natural Resources and the Environment. New York: Harvester Wheatsheaf.
Piontek B. (2002). Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Radwan A., Paluch Ł. (2011). Typologia powiatów ziemskich województwa małopolskiego ze względu na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i środowiskowego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 166, 615–624.
Roszkowska E., Karwowska R. (2014). Wielowymiarowa analiza poziomu zrównoważonego rozwoju województw Polski w 2010 roku. Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Ekonomia i Zarządzanie, 6 (1), 9–37.
Roszkowska E., Misiewicz E.I., Karwowska R. (2014). Analiza poziomu zrównoważonego rozwoju województw Polski w 2010 roku. Ekonomia i Środowisko, 2 (49), 168–190.
Salamon J. (2019). The measurement of sustainable development level in the aspect of selection of indicators and measurement methods. W: A. Krakowiak-Bal, M. Vaverkova (red.). Infrastructure and Environment (s. 328–336). Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-16542-0_41
Semczuk M. (2020). Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w województwie małopolskim. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, 15, 7–22. DOI: https://doi.org/10.24917/20845456.15.1
Semkow J. (1989). Ekonomia a ekologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Shi Y., Ge X., Yuan X., Wang Q., Kellett J., Li F., Ba K. (2019). An integrated indicator system and evaluation model for regional sustainable development. Sustainability, 11 (7), 2183. DOI: https://doi.org/10.3390/su11072183
Stanny M. (2011). Analiza poziomu komponentów rozwoju zrównoważonego i ocena stopnia ich zrównoważenia na obszarach wiejskich ZPP. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 253, 99–114.
Stanny M., Czarnecki A. (2011). Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Zielonych Płuc Polski. Próba analizy empirycznej. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Stecyk A. (2019). The AHP-TOPSIS model in the analysis of the counties sustainable development in the West Pomeranian province in 2010 and 2017. Journal of Ecological Engineering, 20 (7), 233–244. DOI: https://doi.org/10.12911/22998993/109870
Strońska-Ziemann J. (2012). Ocena poziomu rozwoju zrównoważonego w podregionie pilskim. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 14 (3), 380–386.
Szlachta J. (2017). Polityka spójności Unii Europejskiej po roku 2020. Studia KPZK, 178, 19–31. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/100731
Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T. (2017). Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych. Seria: Prace
Geograficzne, 260. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Telega I. (2011). Rozwój zrównoważony regionów Polski – próba oceny. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 225, 77–92.
Teneta-Skwiercz D. (2018). Wskaźniki pomiaru zrównoważonego rozwoju – Polska na tle krajów Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 516, 121–132. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2018.515.11
UN Statistics (2020). Global indicator framework for the sustainable development goals and targets of the 2030 Agenda for Sustainable Development. E/CN.3/2020/2.
Urbaniec M. (2015). System pomiaru zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 2 (313), 147–163. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.313.10
Ustawa (2001). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62 poz. 627).
Zielińska A. (2015). Analiza wskaźników rozwoju zrównoważonego gmin zlokalizowanych na obszarach chronionych. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 42, 109–122. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2015.42/2-10
