Wybrane czynniki roślinnej i zwierzęcej ekologicznej produkcji rolniczej w Unii Europejskiej
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2023.4.201/01Słowa kluczowe:
rolnictwo ekologiczne, produkcja ekologiczna, produkcja zwierzęca, produkcja roślinnaAbstrakt
W założeniach Europejskiego Zielonego Ładu ujęto zapis zakładający, że do 2030 r. 25% użytków rolnych w Unii Europejskiej (UE) powinno być objętych produkcją ekologiczną. Dane statystyczne wskazują, iż do 2020 r. w krajach UE nastąpił wzrost powierzchni ekologicznych pól uprawnych, do czego m.in. przyczynił się wzrost popytu na żywność ekologiczną. Niemniej jednak różnorodne uwarunkowania po 2020 r. doprowadziły do zmiany sytuacji rolnictwa ekologicznego w UE. Celem opracowania była ocena wybranych czynników roślinnej i zwierzęcej ekologicznej produkcji rolniczej w wytypowanych krajach UE. W badaniach wykorzystano analizę porównawczą oraz metodę monograficzną, analizie poddano dane udostępnione przez Komisję Europejską z lat 2015–2020. Wyniki badań wykazały, że największą powierzchnią upraw ekologicznych spośród krajów UE charakteryzowały się kolejno Francja, Hiszpania i Włochy. Francja wyróżniała się na tle innych analizowanych krajów wielkością ekologicznej powierzchni zbóż, roślin zielonych i owoców, a także wielkością pogłowia drobiu, trzody chlewnej i bydła. W Niemczech odnotowano szczególnie dużą powierzchnię zbóż oraz wysoką liczbę krów mlecznych i bydła hodowlanego z certyfikatem ekologicznym. Stwierdzono też, że uwzględniając wielkość i możliwości krajów UE, potencjał w produkcji ekożywności jest w większości przypadków niewykorzystany, a znaczący udział rolnictwa ekologicznego w rolnictwie całkowitym odnotowano tylko w Austrii. Opracowanie uzupełnia literaturę przedmiotu i wypełnia lukę poznawczą w zakresie aktualnych danych oraz umożliwia ocenę wykorzystania potencjalnych możliwości rozwoju w odniesieniu do rolnictwa ekologicznego w UE. Dostrzeżenie aktualnych trendów w poszczególnych kierunkach ekologicznej produkcji rolniczej może wspomóc decydentów w kreowaniu skutecznej strategii mającej charakter bardziej aplikacyjny niż teoretyczny. Ponadto zagadnienia prezentowane w artykule mogą zainspirować menedżerów i zarządzających produkcją rolną w procesie decyzyjnym ukierunkowanym na optymalną alokację zasobów, która może przyczynić się do poprawy stanu środowiska naturalnego oraz jakości życia na terenach wiejskich.
Bibliografia
Chrobocińska K., Lotkowska A. (2023). Effectiveness of organic food marketing. Economics and Environment, 2, 255–270. DOI: https://doi.org/10.34659/eis.2023.85.2.548
Czudec A., Miś T., Zając D. (2022). Supporting local economic development as a motive for purchasing organic food. Ekonomia i Środowisko, 2 (81), 291–312. DOI: https://doi.org/10.34659/eis.2022.81.2.444
EC [European Commission] (2023). Organic farming in the EU – A decade of organic growth, January 2023. European Commission, DG Agriculture and Rural Development, Brussels. https://agriculture.ec.europa.eu/system/files/2023-04/agri-market-brief-20-organic-farming-eu_en.pdf (dostęp: 20.06.2023).
EP [European Parliament] (2021). EU agriculture statistics: Subsidies, jobs, production (infographic). https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20211118STO17609/eu-agriculture-statistics-subsidies-jobs-production-infographic (dostęp: 12.06.2023).
FiBL, IFOAM (2021). The world of organic agriculture. https://www.fibl.org/fileadmin/documents/shop/1150-organic-world-2021.pdf (dostęp: 12.06.2023).
Glapiak E. (2020). Walka o głosy polskiej wsi. A tak wieś wygląda w liczbach. Business Insider. https://businessinsider.com.pl/finanse/rolnictwo-w-polsce-jaki-procent-pkb-stanowi-jaka-jest-produktywnosc/c139m8h (dostęp: 20.06.2023).
Głuszek S. (2023). Gospodarstwa ekologiczne w odwrocie. Dlaczego rolnicy rezygnują z eko? Agrofakt.pl. https://www.agrofakt.pl/gospodarstwo-ekologiczne-w-odwrocie-dlaczego-rolnicy-rezygnuja-z-eko/ (dostęp: 6.06.2023).
Gryn M. (2020). Czy ekożywność jest zdrowsza? Do Rzeczy. https://dorzeczy.pl/bezpieczenstwo-zywnosci/138031/czy-ekozywnosc-jest-zdrowsza.html (dostęp: 10.06.2023).
Grzybowska-Brzezińska M., Lizińska W., Gornowicz M. (2023). Ograniczenia i szanse rozwoju gospodarstw rolnych z regionu Warmii i Mazur w kontekście zmian Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 25 (1), 91–107.
Ham M. (2019). Beliefs about effects of organic products and the ir impact on intention to purchase organic food. Ekonomski vjesnik/Econviews – Review of Contemporary Business, Entrepreneurship and Economic Issues, 32 (1), 69–80.
Hermaniuk T. (2018). Postawy i zachowania konsumentów na rynku ekologicznych produktów żywnościowych. Handel Wewnętrzny, 2 (373), 189–199.
Hole D.G., Perkins A.J., Wilson J.D., Alexander I.H., Grice P.V., Evans A.D. (2005). Does organic farming benefit biodiversity? Biological Conservation, 122 (1), 113–130. DOI: https://doi.org/10.1016/j.biocon.2004.07.018
Klimczuk-Kochańska M., Klimczuk A. (2020). Organic agriculture. W: S.N. Romaniuk, M. Thapa, P. Marton (red.). The Palgrave Encyclopedia of Global Security Studies (s. 1–7). Cham: Springer International Publishing. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-74336-3_480-1
Kułyk P., Michałowska M. (2018). Zachowania konsumentów na rynku żywności ekologicznej w świetle wyników badań empirycznych w województwie lubuskim. Handel Wewnętrzny, 2 (373), 270–282.
Kułyk P., Michałowska M. (2016). Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2004–2014. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 113, 17–32. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2016.113.2
Kuś J., Stalenga J. (2006). Perspektywy rozwoju różnych systemów produkcji rolniczej w Polsce. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 242, 15–25.
Łuczka W. (2021). Procesy rozwojowe rolnictwa ekologicznego i ich ekonomiczno-społeczne uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Majewski E. (2002). Ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania rozwoju Systemu Integrowanej Produkcji Rolniczej (SIPR) w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Majewski E. (1995). Koncepcja systemu integrowanej produkcji rolniczej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 6, 39–55.
MRiRW [Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi] (2021). Materiały dla rolników, którzy chcieliby rozpocząć uprawę roślin lub chów zwierząt metodami ekologicznymi oraz prowadzących działalność (2021). Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Mulder M.R., Liu R.L. (2017). Consumer awareness and motivation for organic food consumption: Exploring the environmental and health considerations surrounding the production of organic food; Understanding perspectives on organic products from the consumer, producer and retailer. W: I. Kareklas, D.D. Muehling (red.). Deciphering Organic Foods: A Comprehensive Guide to Organic Food Production, Consumption, and Promotion (s. 1–27). New York: Nova Science Publishers Inc.
Pfefferli S. (2011). Kierunki rozwoju szwajcarskiego rolnictwa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1, 27–45.
PIŻE [Polska Izba Żywności Ekologicznej] (2019). Polska na ekologicznej mapie Europy. https://jemyeko.com/perspektywy-polskiego-rynku-zywnosci-ekologicznej/ (dostęp: 1.06.2023).
Pomykała D. (2010). Wymogi dobrostanu zwierząt w gospodarstwach ekologicznych. Radom: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Radomiu.
Rada Europejska (2007). Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007. Dz.U.UE.L.2008.250.1. https://www.prawo.pl/akty/dz-u-ue-l-2018-150-1,69059496.html (dostęp: 10.06.2023).
Ruiz de Maya S., López-López I., Munuera J.L. (2011). Organic food consumption in Europe: International segmentation based on value system differences. Ecological Economics, 70 (10), 1767–1775. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2011.04.019
Runowski H. (2009). Rolnictwo ekologiczne. Rozwój czy regres? (Organic farming. Process or regress?). Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 96 (40), 182–193. DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2009.96.4.81
Runowski H., Kramarz P. (2022). Czynniki determinujące postrzeganie produktów rolnych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 24 (4), 155–168.
Sadowski A., Wojcieszak-Zbierska M., Zmyślona J. (2021). Economic situation of organic farms in Poland on the background of the European Union. Problems of Agricultural Economics, 367 (2), 101–118. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/135653
Sandu A.-M. (2022). Organic farming in the European Union – perspectives for 2030. Proceedings of the International Conference on Business Excellence, 16 (1), 427–436. DOI: https://doi.org/10.2478/picbe-2022-0042
Siuda A. (2021). Zużycie środków ochrony roślin w Unii Europejskiej. W którym kraju największe? Agropolska.pl. https://www.agropolska.pl/uprawa/ochrona-roslin/zuzycie-srodkow-ochrony-roslin-w-unii-europejskiej-w-ktorym-kraju-najwieksze,359.html (dostęp: 20.06.2023).
Smoluk-Sikorska J. (2010). The organic farming and the market of its products in the European Union. Journal of Agribusiness and Rural Development, 4 (18), 87–95.
Witek L., Szalonka K. (2017). Percepcja zdrowej żywności a zachowania konsumentów. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 120, 159–174. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2017.120.46
Zieliński M., Józwiak W., Ziętara W., Wrzaszcz W., Sobierajewska J., Mirkowska Z., Adamski M. (2022). Kierunki i możliwości rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Ekonomiki i Organizacji Gospodarki Żywnościowej – PIB.
Ziętara W., Mirkowska Z. (2021). Zielony Ład – w kierunku rolnictwa ekologicznego czy ekologizacji rolnictwa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3 (368), 29–54. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/135520
