Odnowa wsi w Polsce – refleksje po 25 latach realizacji programu
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2023.3.200/03Słowa kluczowe:
odnowa wsi, rozwój wsi, kapitał społeczny na obszarach wiejskich, oddolne programy na wsi, jakość życia na wsiAbstrakt
Wspominając 25 lat programu odnowy wsi w Polsce, warto pokusić się o pewne podsumowanie, przypomnieć jego inspiracje i działania podejmowane w różnych miejscach Polski. Temu właśnie celowi służyła konferencja, która w 2022 r. odbyła się w Gogolinie. Spotkali się tam ludzie w różny sposób zaangażowani w odnowę wsi w Polsce. W poniższym artykule zestawiono refleksje i wnioski autora z perspektywy uczestnika procesu odnowy wsi, trenera upowszechniającego ten program, lidera inspirującego jego działania na terenie wiejskim, w którym mieszka, i badacza starającego się uchwycić elementy zachodzącej przy tej okazji zmiany społecznej. Poza przeglądem tych perspektyw jest tu również nawiązanie do włączenia odnowy wsi do funduszy strukturalnych UE jako programu dotacyjnego finansowanego ze środków unijnych i wynikających z tego komplikacji, jak również pozytywów.
Bibliografia
Bertrand A.L., Wierzbicki Z.T. (1970). Socjologia wsi w Stanach Zjednoczonych. Stan i tendencje rozwojowe. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
ECOVAST [European Council for the Village and Small Town] (1995). Strategia dla wiejskiej Europy. Warszawa: Fundacja Programów Pomocy Dla Rolnictwa FAPA.
Kaleta A. (1996). Rewitalizacja obszarów rustykalnych Europy. Tom 1: Społeczność wiejska (na przykładzie wsi Lucim). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kaleta A. (1992). Podstawowe założenia odnowy obszarów wiejskich Europy. W: M. Wieruszewska (red.). Odnowa wsi. Między mitem a nadzieją (s. 13–46). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Kamiński R. (2013). Czy rozwój infrastruktury społecznej wystarczy do wzrostu kapitału społecznego i aktywizacji polskiej wsi? Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 44, 173–185.
Kamiński R. (2008). Aktywność społeczności wiejskich. Lokalne inicjatywy organizacji pozarządowych. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Kamiński R. (2007). Odnowa wsi i Leader. Komplementarność metod rozwoju obszarów wiejskich. W: M. Kłodziński, M. Błąd, R. Wilczyński (red.). Odnowa wsi w integrującej się Europie (s. 165–180). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Kamiński R., Lewandowski Z., Olszewski A. (2013). Fundusz aktywności społecznej. Konin: Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów.
Kamiński R., Lewandowski Z., Olszewski A. (2010). Fundusz sołecki – jak dobrze wydać nasze pieniądze. Konin: Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów.
Mosley M. (2000). Research project of Cheltenham and Gloucester College for “Rural Development Programme in Dorset from 1994–98”. W: LEADER+ “Dorset Chalk and Cheese” Local Action Group Development Plan. Dorset.
PROW [Program Rozwoju Obszarów Wiejskich] (2014). Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Ustawa (2009). Ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz.U. Nr 52 poz. 420).
Ustawa (2003). Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2003 Nr 96 poz. 873).
Ustawa (1990). Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z późn. zm.).
Wilczyński R. (2000). Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce – doświadczenia województwa opolskiego. Poznań: Fundacja Fundusz Współpracy. Program Agrolinia.
Wolski O. (2020). Programy „odnowy wsi” w przemianach społeczno-gospodarczych obszarów wiejskich. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wolski O. (2017). Specyfika wojewódzkich programów odnowy wsi w Polsce w kontekście literatury naukowej. Studia Obszarów Wiejskich, 48, 51–73. DOI: https://doi.org/10.7163/SOW.51
Źródła internetowe
https://krajna-paluki.cna.org.pl/ (dostęp: 4.05.2023).
https://witrynawiejska.org.pl/ (dostęp: 4.05.2023).
https://www.participatorymethods.org/resource/village-participation-rural-development (dostęp: 16.06.2023).
