Wielowymiarowe zależności między kondycją finansową gmin wiejskich a poziomem życia mieszkańców
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2023.2.199/03Słowa kluczowe:
poziom życia, obszary wiejskie, analiza kanoniczna, kondycja finansowa JSTAbstrakt
Lokalne władze samorządowe odpowiedzialne są z jednej strony za prowadzenie racjonalnej polityki gospodarowania finansami, z drugiej zaś zobligowane są do realizowania działań prorozwojowych przyczyniających się m.in. do podnoszenia poziomu życia mieszkańców. Celem badań była identyfikacja wielowymiarowych zależności między kondycją finansową gmin wiejskich w Polsce a poziomem życia ich mieszkańców. W pierwszej części artykułu przybliżono pojęcie poziomu życia i kondycji finansowej JST. W drugiej części omówiono wybrane wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród przewodniczących i wiceprzewodniczących rad gmin w styczniu i lutym 2022 r. W ramach realizowanych badań zastosowano analizę kanoniczną, a w jej zakresie zidentyfikowano cztery istotne statystycznie zmienne kanoniczne. Wartość największej i najbardziej istotnej statystycznie korelacji kanonicznej wyniosła blisko 0,90, a dla ostatniej istotnej statystycznie zmiennej kanonicznej wartość ta była równa ponad 0,75.
Bibliografia
Balicki A. (2009). Statystyczna analiza wielowymiarowa i jej zastosowanie społeczno-ekonomiczne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
BDL GUS [Bank Danych Lokalnych GUS] (2022). https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (dostęp: 23.05.2022).
Beccaria L., Fernández A.L. (2020). Measuring multidimensional poverty using households surveys. Problemas del Desarrollo, 51 (200), 129–156. https://doi.org/10.22201/iiec.20078951e.2020.200.68201.
Bieniasz A., Gołaś Z., Łuczak A. (2014). Wielowymiarowa analiza kondycji finansowej gmin wiejskich w Polsce w latach 2007–2011. Wieś i Rolnictwo, 2 (163), 101–121. https://doi.org/10.22004/ag.econ.231568.
Bień W. (2017). Ocena kondycji finansowej gmin województwa małopolskiego w latach 2007–2016. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 345, 45–62.
Brewer M., O’Dea C. (2012). Measuring living standards with income and consumption: Evidence from the UK. IFS Working Paper, 12, 1–92. https://doi.org/10.1920/wp.ifs.2012.1212.
Bywalec C., Rudnicki L. (1992). Podstawy teorii i metodyki badania konsumpcji. Kraków: Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
Cárcaba A., González E., Ventura J., Arrondo R. (2017). How does good governance relate to quality of life? Sustainability, 9 (4), 631, 1–16. https://doi.org/10.3390/su9040631.
Cavadias G.S., Ouarda T.B.M.J., Bobée B., Girard C. (2001). A canonical correlation approach to the determination of homogeneous regions for regional flood estimation of ungauged basins. Hydrological Sciences Journal, 46, 499–512. https://doi.org/10.1080/02626660109492846.
Chan Yin Fah B. (2010). Living standard, living level and economic wellbeing of older persons: Similarity and differences in measuring these concepts. Canadian Social Science, 6 (5), 145–150. https://doi.org/10.3968/j.css.1923669720100605.017.
Chin-Tsai K. (2011). Life quality and job satisfaction: A case study on job satisfaction of bike participants in Chiayi County Area. Journal of International Management Studies, 6, 1–9.
Chmielewska B., Zegar J.S. (2018). Podstawowe determinanty jakości życia mieszkańców wsi i miast po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Studia Obszarów Wiejskich, 52, 23–38. https://doi.org/10.7163/SOW.52.2.
Cvrlje D., Ćorić T. (2010). Macro & micro aspects of the standard of living and quality of life in a small transition economy: The case of Croatia. EFZG Working Papers Series 10-02, 1–12.
Dennis L. (2004). Determinants of financial condition: A study of U.S. cities. Electronic Theses and Dissertations, 179, 1–159.
Dylewski M., Filipiak B., Gorzałczyńska-Koczkodaj M. (2006). Finanse samorządowe. Narzędzia, decyzje, procesy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grzebyk M., Musiał-Malago M. (2006). Sytuacja finansowa gmin województwa podkarpackiego w latach 1999–2002. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 693, 143–155.
Grzega U. (2012). Poziom życia ludności w Polsce. Determinanty i zróżnicowania. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Hardoon D.R., Szedmak S., Shawe-Taylor J. (2003). Canonical Correlation Analysis: An Overview with Application to Learning Methods. London: University of London.
Hlepas N. (2013). Quality of life and local governance. Search Working Paper, WP5/21, 1–19.
Kalinowski S. (2015). Poziom życia ludności wiejskiej o niepewnych dochodach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kotlińska J. (2018). Wpływ władz lokalnych na poprawę jakości życia mieszkańców danego terenu. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 56 (4), 259–277. https://doi.org/10.15584/nsawg.2018.4.21.
Krzyśko M., Łukaszonek W., Wołyński W. (2018). Canonical correlation analysis in the case of multivariate repeated measures data. Statistics in Transition. New Series, 19 (1), 75–85. https://doi.org/10.21307/stattrans-2018-005.
Kusto B. (2010). Sytuacja finansowa gmin o zróżnicowanym poziomie kapitału ludzkiego władz samorządowych. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 81, 167–176.
Młodak A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Difin.
Naylor M.G., Lin X., Weiss S.T., Raby B.A., Lange C. (2010). Using canonical correlation analysis to discover genetic regulatory variants. PLoS ONE, 5, 1–6. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0010395.
Okafor I.G. (2016). Microfinance banks activities and standard of living in Nigeria. IOSR Journal of Economics and Finance, 7 (1), 1–11. https://doi.org/10.9790/5933-07110111.
Oleszko-Kurzyna B. (2014). Jakość życia a procesy zarządzania rozwojem gmin wiejskich. Studia Ekonomiczne, 179, 85–93.
Panek T., Zwierzchowski J. (2013). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej: Teoria i zastosowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Piasny J. (1993). Poziom i jakość życia ludności oraz źródła i mierniki ich określania. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 55 (2), 73–92.
Pina V., Bachiller P., Ripoll L. (2020). Testing the reliability of financial sustainability: The case of Spanish local governments. Sustainability, 12, 6880. https://doi.org/10.3390/su12176880.
Pituch K.A., Stevens J.P. (2016). Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences: Analyses with SAS and IBM’s SPSS. New York–London: Routledge.
Pondel H. (2017). Rola samorządu gminnego w stymulowaniu rozwoju obszarów wiejskich. Studia BAS, 1 (49), 109–131.
Ritonga I.T., Clark C., Wickremasinghe G. (2012). Assessing financial condition of local government in Indonesia: An exploration. Public and Municipal Finance, 1 (2), 37–50.
Scott K., Steele D., Temesgen T. (2005). Living standards measurement study surveys. W: P. Cheung (red.). Household Sample Surveys in Developing and Transition Countries (s. 523–545). New York: United Nations.
Słaby T. (2007). Poziom i jakość życia. W: T. Panek (red.). Statystyka społeczna (s. 99–130). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Stanny M., Strzelczyk W. (2018). Kondycja finansowa samorządów lokalnych a rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich. Ujęcie przestrzenne. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Ter Braak C.J.F. (1990). Interpreting canonical correlation analysis through biplots of structure correlations and weights. Psychometrika, 55, 519–531.
Vanner E.A., Block P., Christodoulou C.C., Horowitz B.P., Krupp L.B. (2008). Pilot study exploring quality of life and barriers to leisure-time physical activity in persons with moderate to severe multiple sclerosis. Disability and Health Journal, 1 (1), 58–65. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2007.11.001.
Wang X., Dennis L., Tu Y.S.J. (2007). Measuring financial condition: A study of U.S. states. Public Budgeting & Finance, 27 (2), 1–21. https://doi.org/10.1111/j.1540-5850.2007.00872.x.
Weenink D. (2003). Canonical correlation analysis. Proceedings of the Institute of Phonetic Sciences of the University of Amsterdam, 25, 81–99.
Więcek G., Sękowski A. (2007). Powodzenie w kształceniu integracyjnym a wybrane zmienne psychospołeczne – weryfikacja modelu teoretycznego. Roczniki Psychologiczne, 10, 89–111.
Zeliaś A. (red.) (2004). Poziom życia w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
