Polska wieś wobec wyzwań rozwoju społeczno-gospodarczego w XXI wieku w świetle badań IRWiR PAN w roku 2014 i 2015
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir032016/08Słowa kluczowe:
obszary wiejskie, rozwój społeczno-gospodarczy, struktura agrarna, ludność wiejska, wiejski rynek pracy, rozwój przestrzenny, wspólna polityka rolna, Farm BillAbstrakt
Niniejszy artykuł przedstawia najważniejsze wnioski z badań statutowych pracowników IRWiR PAN realizowanych w latach 2014–2015. Prowadzone analizy dotyczą kluczowych procesów gospodarczych i społecznych zachodzących na obszarach wiejskich w ostatnich dekadach. Artykuł obejmuje wybrane wnioski na temat: struktury obszarowej sektora gospodarstw indywidualnych, przemiany struktur demograficznych, wiejskiego rynku pracy, rozwoju przestrzennego obszarów wiejskich, przeobrażeń społecznych oraz rozwoju instytucjonalnego i organizacyjnego na wsi. Ważnym obszarem badawczym podejmowanym w IRWiR PAN jest także ocena wspólnej polityki rolnej oraz porównanie jej z politykami innych krajów w tym Farm Bill w USA.Bibliografia
Bańkowska K. (2015). Pakiet klimatyczno-energetyczny determinantem przeobrażeń obszarów wiejskich. Roczniki Naukowe SERiA, 17 (4), 16–20.
Bańkowska K. (2016). Światowe porozumienie klimatyczne a rozwój obszarów wiejskich. Wieś i Rolnictwo, 1, 87–104.
Bańkowska K., Klimkowski C., Gruda M. (2015). Ocena wybranych elementów unijnej polityki rolnej. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy.
Bańkowska K., Król M. (2014). Wynagradzanie za środowiskowe dobra publiczne dostarczane przez rolnictwo. W: Woźniak M., Pierzchała E. (red.). Dobra publiczne w administracji (s. 215–236). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Czarnecki A., Kłodziński M., Stanny M. (2015). Przestrzenny wymiar wielofunkcyjności wsi. Typologia gmin według form użytkowania ziemi. W: Hardt Ł., Milczarek-Andrzejewska D. (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 305–318). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Drygas M. (2014a). Kierunki reform polityki rolnej UE i USA w perspektywie do 2020 roku. (materiały niepublikowane).
Drygas M. (2014b). Zmiany w rolnictwie USA w świetle Spisu Rolnego 2012. Wieś i Rolnictwo, 4, 99–111.
Drygas M. (2015). Potencjalne skutki dla rolnictwa polskiego umowy o wolnym handlu (TTIP) pomiędzy UE i USA (materiały niepublikowane).
Drygas M., Nurzyńska I. (2015). Zrównoważona intensyfikacja – mit czy realna szansa? W: Hardt Ł., Milczarek-Andrzejewska D. (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 336–350). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dzun W. (2014a). Zmiany strukturalne w sektorze gospodarstw osób prawnych w okresie przed i po akcesyjnym (lata 1996–2010). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3, 20–44.
Dzun W. (2014b). Produkcyjne wykorzystanie zasobów ziemi rolnej w gospodarstwach rolnych z uwzględnieniem ich form prawno-organizacyjnych. Wieś i Rolnictwo, 4, 61–82.
Dzun W. (2015a). Gospodarstwa rolne osób prawnych w procesie transformacji systemowej i integracji z UE. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Dzun W. (2015b). Wpływ przyspieszenia przemian własnościowych w rolnictwie na zmiany w strukturze prawno-własnościowej i obszarowej gospodarstw rolnych w Polsce. W: Hardt Ł., Milczarek-Andrzejewska D. (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 351–368). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dzun W. (2015c). Wpływ utworzenia i rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej SP na strukturę gospodarstw rolnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3, 48–72.
Dzun W. (2016). Wpływ rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na strukturę gospodarstw rolnych w latach 1996–2010. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2, 26–51.
Francois J., Manchin M., Norberg H., Pindyuk O., Tomberger P. (2013). Reducing Transatlantic Barriers to Trade and Investment: an Economic Assessment. London: Centre for Economic Policy Research (CEPR).
Frenkel I. (2015). Przemiany demograficzne i aktywność ekonomiczna ludności wiejskiej w latach 2010–2013. Wieś i Rolnictwo, 2, 33–62.
Frenkel I. (2016). Prognoza demograficzna Polski do 2050 roku ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich. Wieś i Rolnictwo, 1, 19–58.
Halamska M. (2014a). Struktura społeczna współczesnej polskiej wsi. Zróżnicowanie regionalne. Wieś i Rolnictwo, 1, 81–96.
Halamska M. (2014b). Współczesne rolnictwo rodzinne: polimorficzna rzeczywistość i mity. Wieś i Rolnictwo, 2, 25–46.
Halamska M. (2015a). O rzeczywistych i pozornych funkcjach drobnych gospodarstw (raz jeszcze). W: Hardt Ł., Milczarek-Andrzejewska D. (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 383–394). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Halamska M. (2015b). Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i obecne uwarunkowania. Wieś i Rolnictwo, 1, 107–130.
Halamska M. (2016). Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w Polsce i jej przestrzenne zróżnicowanie. Wieś i Rolnictwo, 1, 59–85.
Jasiński J., Michalska S., Śpiewak R. (2014). Rynki zakorzenione – koncepcja uruchomienia mechanizmów lokalnego rozwoju. Wieś i Rolnictwo, 3, 105–124.
Kamiński R. (2014). Sytuacja lokalnych organizacji społecznych w kontekście rozwoju endogennego (materiały niepublikowane).
Kłodziński M. (2014a). Przedsiębiorczość pozarolnicza na wsi w procesie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Wieś i Rolnictwo, 1, 97–112,
Kłodziński M. (2014b). Sektor przedsiębiorczości pozarolniczej w procesie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Roczniki Naukowe SERiA, 16(2), 123–128.
Kłodziński M. (2015a). Kształtowanie się rozwoju przedsiębiorczości wiejskiej na tle ogólnokrajowych i europejskich tendencji wiejskich. Roczniki Naukowe SERiA, 17(3), 175–179.
Kłodziński M. (2015b). Zagrożenia i szanse stojące przed rozwojem sektora przedsiębiorczości wiejskiej. Wieś i Rolnictwo, 2, 125–138
Marsden T., Sonnino R. (2008). Rural development and the regional state: Denying multifunctional agriculture in the UK. Journal of Rural Studies, 24, 422–431
Michalska S. (2015a). Evolution of social roles of rural women in Poland: Facilitating and constraining factors. W: Zajda K., Michalska S. (red.). Young Researchers and the Problems of Polish Rural Areas (s. 83–100). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Michalska S. (2015b). Kobiety wiejskie dawniej i dziś – nowe szanse czy nowe ograniczenia? W: Wołk A., Potasińska A. (red.). Nierówności społeczne we współczesnym świecie (s. 180–192). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Michalska S. (2015c). Tradycyjni aktorzy w nowych rolach – zmiany ról kobiet wiejskich jako przykład zmian społecznych na wsi. W: Podedworna H., Pilichowski A., Knieć W. (red.). Nowi sprawcy zmian społecznych na wsi (s. 129–147). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Milczarek-Andrzejewska D., Śpiewak R. (2015). Organizacje rolnicze i ich wpływy na otoczenie – podejście teoretyczne z perspektywy socjologicznej i ekonomicznej. Wieś i Rolnictwo, 4, 67–76.
Milczarek-Andrzejewska D., Zawalińska K. (2015). Konflikty wokół ziemi – czy Wspólna Polityka Rolna może je łagodzić? W: Hardt Ł., Milczarek-Andrzejewska D. (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 407–422). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Musiał W., Płonka A., Wojewodzic T. (2015). Problemy przebudowy strukturalnej rozdrobnionego rolnictwa w aspekcie dezagraryzacji produkcyjnej gospodarstw. Roczniki Naukowe SERiA, 17 (5), 179–185.
Musiał W., Wojewodzic T. (2015). Bariery przemian agrarnych w rolnictwie polskim – poszukiwanie rozwiązań innowacyjnych. W: Czyżewski A., Klepacki B. (red.). Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w pierwszej dekadzie członkostwa Polski w Unii Europejskiej (s. 91–109). Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Nurzyńska I. (2014a). Nowe koncepcje i instrumenty polityki regionalnej w Unii Europejskiej a rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 4, 27–43.
Nurzyńska I. (2014b). Przemiany struktury gospodarki wiejskiej. W: Nurzyńska I., Poczta W. (red). Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi (s. 125–152). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Rosner A., Stanny M. (2014). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróż nicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 roku. Warszawa: Fundacja EFRWP, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Stanny M. (2014a). Identyfikacja warunków (endogenicznych czynników) rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce. Typologia gmin według struktury zasobów lokalnych (materiały niepublikowane).
Stanny M. (2014b). Wieś, obszar wiejski, ludność wiejska – o problemach z ich definiowaniem. Wielowymiarowe spojrzenie. Wieś i Rolnictwo, 1, 123–138.
Stanny M., Strzelczyk W. (2015). Zróżnicowanie przestrzenne sytuacji dochodowej gmin a rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA, 17(4), 301–307.
Szafraniec K. (2014). Chłopi i rolnicy w procesach przekształceń ustrojowych. Analiza dynamiki grupowej. W: Adamski W. (red.). Fenomen „Solidarności” i zmiana ustroju. Polacy 1980–2011 (s. 503–534). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Szafraniec K. (2015). Rolnicy a pozostali mieszkańcy wsi i miast. Analiza zmian sytuacji życiowej, postaw i orientacji politycznych po 1989 roku. Wieś i Rolnictwo, 2, 63–82.
Śpiewak R. (2014). Alternatywne sieci produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności (AAFN) i różne ich struktury: stare i nowe (materiały niepublikowane).
Śpiewak R., Milczarek-Andrzejewska D., Ciechomska A. (2016). Organizacje rolnicze w Polsce – próba typologii (w druku).
Wasielewski K. (2014). Wiejski rynek pracy – z perspektywy migrantów (materiały niepublikowane).
Zarębski P. (2015). Typy obszarów wiejskich w Polsce ze względu na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i dynamikę przedsiębiorstw. Wieś i Rolnictwo, 3, 63–78.
Zawalińska K. (2015). Funkcje obszarów wiejskich a ich odporność na kryzysy gospodarcze w Polsce (materiały niepublikowane).
Zawalińska K., Majewski E., Wąs A. (2015). Długookresowe zmiany w dochodach z polskiego rolnictwa na tle krajów UE. Roczniki Naukowe SERiA, 17(6), 346–354.
