Wpływ zagrożenia powodziowego na życie wspólnotowe mieszkańców wsi
Słowa kluczowe:
więź społeczna, zagrożenie powodziowe, współdziałanie mieszkańców wsiAbstrakt
W ostatnich dziesięcioleciach w różnych rejonach świata nasilają się ekstremalne zjawiska przyrodnicze, które związane są przede wszystkim z globalnym ocieplaniem się klimatu. W Europie i w Polsce, głównie w jej południowej części, występują powodzie – zjawisko szczególnie niebezpieczne, mające cykliczny charakter, począwszy od 1997 roku. Przedmiotem badań jest zagrożenie powodziowe i katastrofa powodzi na tle istniejących więzi społecznych i współdziałania mieszkańców gmin: Gnojnik (województwo małopolskie), Skarbimierz (województwo opolskie) i Sławatycze (województwo lubelskie). Gminy te kilkakrotnie doświadczyły powodzi; na przestrzeni badanego okresu 2008–2011 – przynajmniej dwukrotnie. Jak wynika z badań, mieszkańcy tych gmin współpracują ze sobą na co dzień. Respondenci również są zaangażowani w życie społeczne wsi. Podtrzymują kontakty sąsiedzkie, żyją z sąsiadami w zgodzie i nie mają w swoim najbliższym otoczeniu osób, które mogliby nazwać wrogami. Jak wynika z ich relacji, wszyscy mieszkańcy pomagają sobie nawzajem, szczególnie w trakcie zagrożenia powodziowego, lecz pomoc ta ogranicza się zazwyczaj do najbliższych sąsiadów.Bibliografia
Barton A.H., Lazarsfeld P.F., 1986: Niektóre funkcje analizy jakościowej w badaniach społecznych. W: A. Sułek (red.) Metody analizy socjologicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: 313–347.
Beck U., Grande E., 2009: Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka drugiej nowoczesności. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Hajduk-Nijakowska J., 2005: Żywioł i kultura. Folklorystyczne mechanizmy oswajania traumy. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Halamska M., 2001: Wieś popegeerowska między adaptacją i marginalizacją. W: I. Bukraba-Rylska, A. Rosner (red.) Wieś i rolnictwo na przełomie wieków. IRWiR PAN, Warszawa: 197–218.
Kaleta A., 2005: Wielozawodowość na obszarach wiejskich – perspektywa globalizacji. W: J. Wilkin (red.) Polska wieś 2025. Wizja rozwoju. Fundacja Fundusz Współpracy, IRWiR PAN, Warszawa: 127–131.
Knapik W., 2013: Typy więzi społecznych a wzory współdziałania mieszkańców wsi w sytuacji ryzyka, zagrożenia i katastrofy powodzi. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, Kraków.
Łapińska-Tyszka K., 1995: Niektóre problemy socjologiczne badań nad wyludnianiem się wsi w wybranych gminach. W: W. Mirowski (red.) Społeczne uwarunkowania wyludniania się wsi w Polsce. IFiS PAN, Warszawa: 25–46.
Nycz E., 2000: Powódź oraz jej skutki w życiu jednostkowym i społecznym. Refleksje socjologa. W: A. Szecówka (red.) Społeczność lokalna w sytuacjach klęsk żywiołowych. Diagnoza – wskazania edukacyjne. Wydawnictwo Atla-2, Wrocław: 41–49.
Sitek W., 1997: Wspólnota i zagrożenie. Socjologiczny przyczynek do analizy krótkotrwałej wspólnoty. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Szafraniec K., 2001: Wartość wykształcenia na wsi – fakty, tendencje, konsekwencje. W: I. Bukraba-Rylska, A. Rosner (red.) Wieś i rolnictwo na przełomie wieków. IRWiR PAN, Warszawa: 258–275.
Szafraniec K., 2006: Zasoby jednostkowe z perspektywy pytania o bezradność i roszczeniowość polskiej wsi. W: K. Szafraniec (red.) Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie – społeczność lokalna – edukacja. IRWiR PAN, Warszawa: 121–187.
Szafraniec K., 2010: Młode pokolenie a nowy ustrój. IRWiR PAN, Warszawa.
Sztompka P., 2005: Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji. W: P. Sztompka, M. Kucia (red.) Socjologia. Lektury. Wydawnictwo Znak, Kraków: 397–408.
Wasielewski K., 2006: Drogi „do” i „od” wiejskiej inteligencji. W: K. Szafraniec (red.) Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie – społeczność lokalna – edukacja. IRWiR PAN, Warszawa: 283–336.
Wilkin J., 2005: Lepszy świat – polska wieś za 25 lat. W: J. Wilkin (red.) Polska wieś 2025. Wizja rozwoju. Fundacja Fundusz Współpracy, IRWiR PAN, Warszawa: 41–44.
