Charakter więzi rodzinnych we współczesnej rodzinie wiejskiej na podstawie wybranych wskaźników zastosowanych w badaniach własnych
Słowa kluczowe:
współczesna rodzina wiejska, więzi społeczne, obszary wiejskieAbstrakt
Artykuł został poświęcony problematyce więzi rodzinnych we współczesnych rodzinach wiejskich. Przeobrażenia stylu życia rodzin wiejskich pod wpływem globalizacji kulturowej oddziałują również na więzi społeczne. Badacze wskazują na osłabianie się więzi rodzinnych w związku z preferencją wartości indywidualistycznych. W artykule przedstawiono częściowe wyniki (tylko te dotyczące więzi rodzinnych) z przeprowadzonych badań w sześciu celowo dobranych gminach wiejskich południowej Polski: Busko-Zdrój, Ciężkowice, Kazimierza Wielka, Krościenko n/Dunajcem, Wieliczka, Zielonki (województwo małopolskie i świętokrzyskie). Głównym celem badań było ustalenie modelu współczesnej rodziny wiejskiej, determinowanego charakterem więzi rodzinnych. Sformułowano wskaźniki, a na ich podstawie określono model rodziny. Na podstawie analizy badań przeprowadzonych na terenach wiejskich można stwierdzić, iż w badanych gminach, zróżnicowanych pod kątem czynników społeczno-demograficzo-gospodarczych, więzi rodzinne są raczej trwałe. Respondenci utrzymują stałe kontakty ze swoimi rodzicami, rodzeństwem, jak również z dziećmi zamieszkałymi poza rodzinnym domem, na których – w razie potrzeby – mogą zawsze liczyć. Z dalszą rodziną widują się rzadziej, ale kontakty te mają charakter stały. Respondenci darzą zaufaniem swoich współmałżonków i najbliższych członków rodziny.Bibliografia
Adamski F., 2002: Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Bartkowski J., 2007: Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym. W: M. Herbst (red.) Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Bartoszek A., 2006: Kapitał społeczny a polityka lokalna – paradoksy więzi regionalnych i wspólnotowych. W: M.S. Szczepański, A. Śliz (red.) Kapitały: ludzie i instytucje. Studia i szkice socjologiczne. Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Uniwersytet Opolski, Tychy – Opole.
Chaskin R.J., Brown P., Venkatesh S., Vidal A., 2007: Budowanie potencjału społeczności lokalnej. W: T. Kaźmierczak (red.) Zmiana w społeczności lokalnej. Szkice o kapitale społecznym w praktyce społecznej i nie tylko. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Cudak H., 1995: Szkice z badań nad rodziną. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego, Kielce.
Fedyszak-Radziejowska B., 2007: Czy kapitał społeczny bez społecznego zaufania jest możliwy? Przykłady polskich gmin wiejskich. W: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.) Ekonomia społeczna. Kapitał społeczny. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., 2001: Metody badawcze w naukach społecznych. Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., Poznań.
Frysztacki K., 2006: Wspólnoty/społeczności i ich społeczny kapitał. W: M.S. Szczepański, A. Śliz (red.) Kapitały: ludzie i instytucje. Studia i szkice socjologiczne. Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Uniwersytet Opolski, Tychy – Opole.
Fukuyama F., 1997: Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław.
Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A., 2000: Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Jacher W., 1987: Więź społeczna w teorii i praktyce. Uniwersytet Śląski, Katowice.
Kocik L., 2002: Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o., na zlecenie Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
Kocik L., 2006: Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM na zlecenie Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
Kulpińska J., 1991: Człowiek jako istota społeczna. W: Z. Krawczyk, W. Morawski (red.) Socjologia. Problemy podstawowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kwak A., 2005: Rodzina w dobie przemian: małżeństwo i kohabitacja. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Marody M., Giza-Poleszczuk A., 2004: Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Olechnicki K., Załęcki P., 1997: Słownik socjologiczny. Wydawnictwo Graffiti BC, Toruń.
Perepeczko B., 2006: Zmiany w rolnictwie a stan więzi lokalnych na wsi. „Wieś i rolnictwo” 4 (133): 28–41.
Plopa M., 2005: Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Przybyszewski R., 2007: Kapitał ludzki w procesie kształtowania gospodarki opartej na wiedzy. Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa.
Pucek Z., 2000: Galicyjskie doświadczanie wielokulturowości a problem więzi społecznej. W: A. Węgrzecki, A. Karwińska, M. Pacholski (red.) Socjologia i wyzwania społeczne. Księga jubileuszowa dla uczczenia 45-lecia pracy naukowo-dydaktycznej profesora Ryszarda Dyoniziaka. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków.
Rusiecki M., 2011: Przekaz kultury w rodzinie. W: A. Garbarz, G. Grzybek (red.) Wokół rodziny. Wychowanie, kultura, społeczeństwo. Bonus Liber Sp. z o.o. Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej, Rzeszów.
Rybicki P., 2005: Więź społeczna i jej przemiany. W: P. Sztompka, M. Kucia (red.) Socjologia. Lektury. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Rymsza A., 2007: Klasyczne koncepcje kapitału społecznego. W: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.) Ekonomia społeczna. Kapitał społeczny. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Słownik języka polskiego, 2002. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sołdra-Gwiżdż T., 1993: Więzi regionalne w świetle historii rodzinnych i ich przekazywanie. W: K. Frysztacki, T. Sołdra-Gwiżdż (red.) Więzi społeczne w regionie. Studium socjologiczne młodzieży Śląska Opolskiego. Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Szczepański J., 1972: Elementarne pojęcia socjologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Sztumski J., 2010: Wstęp do metod i technik badań społecznych. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” Sp. z o.o., Katowice.
Tyszka Z., 2003: Rodzina we współczesnym świecie. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Walczak-Duraj D., 2006: Podstawy współczesnej socjologii. Wydawnictwo Omega-Praksis, Pabianice.
