Tradycyjne i nowe role kobiet wiejskich

Sylwia Michalska

doi:10.53098/wir.2013.2.159/08

Autor

Sylwia Michalska Autorka jest pracownikiem naukowym Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2013.2.159/08

Słowa kluczowe:

kobiety wiejskie, role społeczne, aktywność zawodowa, wzory zachowań

Abstrakt

Prowadzone obecnie badania przedstawiają niejednoznaczny obraz współczesnej kobiety wiejskiej. Z ich wyników wyłaniają się dwie przeciwstawne tendencje – pełnienia przez kobiety tradycyjnych ról i wzorów zachowań wynikających z tradycyjnego modelu oraz nowych ról związanych z rozbudzonymi oczekiwaniami i aspiracjami edukacyjnymi, zawodowymi i aktywnością pozarodzinną. Nie zawsze rzeczywistość społeczna nadąża za zmieniającymi się oczekiwaniami, nie zawsze wysiłki i energia kobiet wiejskich przekładają się na realne możliwości ich działania. Wejście w nowe role może być utrudnione przez czynniki ekonomiczne, infrastrukturalne bądź społeczne. W artykule przeanalizowano wyniki badań dotyczących kobiet wiejskich, realizowanych w ostatnich latach, ukazujące, które z ról społecznych są możliwe do pełnienia przez kobiety na terenach wiejskich, a dla realizacji których muszą one wieś opuścić.

Bibliografia

Auleytner J. (red.), 2007: Wieloaspektowa diagnoza sytuacji kobiet na rynku pracy. SPO RZL 1.6(b) (http://www.up.gov.pl/efs/download/raport_MPIPS.pdf; pobrano 07.04.2013).

Beck U., 2002: Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości. SCHOLAR, Warszawa.

Brodzińska K., 2004: Aktywizacja gospodarcza kobiet wiejskich. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu 1015, Wrocław.

Brodziński Z., Rażniewski P., 1995: Konsekwencje integracji europejskiej dla kobiet wiejskich. W: Kobieta wiejska w Unii Europejskiej. RCDRRiOW w Przysieku, Przysiek.

Bylicki L., Szafranek R., 1996: Pojęcie przedsiębiorczości i działalności gospodarczej w teorii i praktyce. „Wieś i Rolnictwo”, 4 (93).

Chałasiński J., 1938: Młode pokolenie chłopów. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Czapiński J., Panek T. (red.), 2007: Diagnoza Społeczna. GUS, Warszawa.

Duczkowska-Małysz K., Duczkowska-Piasecka M., 1998: Przedsiębiorczość wśród kobiet wiejskich. W: J. Sawicka (red.) Kobieta wiejska w Polsce. Rodzina, praca, gospodarstwo. Wydaw. Jardan, Warszawa.

Fedyszak-Radziejowska B., 2002: Charakterystyka społeczno-ekonomiczna mieszkańców wsi. W: L. Kolarska-Bobińska (red.) Mieszkańcy wsi o integracji europejskiej: opinie, wiedza, poinformowanie. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Fuszara M. (red.), 2002: Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Nowy kontrakt płci? Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Gawrońska-Nowak B., Jura J., Zarzycka A., 2003: Bariery napotykane przez kobiety wiejskie i z małych miejscowości w korzystaniu z przysługujących im praw. Niepublikowany raport z badań na zlecenie Pełnomocnika Rządu ds. Równego statusu kobiet i mężczyzn. Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych CASE, Warszawa.

Gutkowska K., 1998: Zagadnienie przedsiębiorczości na wsi w teoretycznych koncepcjach przystosowania gospodarstw domowych do zmian makroekonomicznych. W: J. Sawicka (red.) Aktywizacja zawodowa kobiet wiejskich poprzez rozwój drobnej przedsiębiorczości. Tom I. Społeczno-kulturowe i ekonomiczne uwarunkowania przedsiębiorczości kobiet. Fundacja „Rozwój SGGW”, Warszawa.

Gutkowska K., 2004: Kobiety wiejskie w procesie transformacji polskiej gospodarki. „Wieś i Rolnictwo” 1.

Jagiełło-Łysiowa E. (red.), 1975: Rola przeorana, dom piękny. Książka i Wiedza, Warszawa.

Jakubczak F. (red.), 1975: Być w środku życia. Książka i Wiedza, Warszawa.

Knapik W., 2005: Aktywizacja społeczno-zawodowa kobiet wiejskich a problem czasu wolnego. „Humanizacja Pracy” 1–2.

Kobiety na rynku pracy województwa mazowieckiego, 2010. CBOS, Warszawa.

Kobiety w Polsce, 2007. GUS , Warszawa.

Krzyszkowski J. (red.), 2008: Diagnoza sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich w Polsce. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament do spraw Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji, Warszawa.

Lisowska E., 1998: Przedsiębiorczość wobec bezrobocia kobiet i ich dyskryminacja na rynku pracy. „Kobieta i Biznes” 3–4.

Marody M., 2007: Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

Matysiak I., 2009: Społecznicy czy urzędnicy? Współczesny kontekst i definicja funkcji sołtysa w opinii wybranych sołtysów i sołtysek województwa świętokrzyskiego. Płeć jako czynnik różnicujący. W: M. Zahorska, E. Nasalska (red.) Wartości, polityka, społeczeństwo. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

Michalska-Żyła A., 2008: Gotowość kobiet wiejskich do podjęcia pracy – uwarunkowania i perspektywy. W: J. Krzyszkowski (red.) Diagnoza sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich w Polsce. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament do spraw Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji, Warszawa.

Narodowy Spis Powszechny 2011. GUS, Warszawa.

Niżyńska A. (opr.), 2011: Kandydatki w wyborach samorządowych 2010. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Omyła-Rudzka M., 2010: Analiza zjawiska dyskryminacji kobiet mieszkających na wsiach na rynku pracy. W: Kobiety na rynku pracy województwa mazowieckiego. CBOS, Warszawa.

Podstawowe informacje o sytuacji demograficznej Polski w 2011 roku, 2012. GUS, Warszawa.

Powszechny Spis Rolny 2010. GUS, Warszawa.

Przedsiębiorczość kobiet w Polsce, 2011. Raport PARP, Warszawa.

Psyk-Piotrowska E., 2004: Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym. Wydaw. UŁ, Łódź.

Raźniewski P., Brodziński Z., 2003: Konsekwencje integracji europejskiej dla kobiet wiejskich. W: K. Duczkowska-Małysz, P. Raźniewski, Z. Brodziński, W. Knieć, Kobieta wiejska w Unii Europejskiej. RCDRRiOW w Przysieku, Przysiek.

Rolnictwo i obszary wiejskie w Polsce w latach 1992–2007, 2009. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz, Warszawa.

Sawicka J., 2000: Psychospołeczne uwarunkowania przedsiębiorczości kobiet. W: Aktywizacja zawodowa kobiet wiejskich poprzez rozwój drobnej przedsiębiorczości. Fundacja „Rozwój SGGW”, Warszawa.

Strykowska M., 1999: Kobiety wiejskie w okresie przemian (http://www.oska.org.pl/biuletyn/b5/strykowska.html. pobrane 25.07.2012; pobrano 07.04.2013).

Sytuacja kobiet na rynku pracy w 2009 roku, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa (pdf, strona www Ministerstwa; pobrano 07.04.2013).

Sytuacja kobiet i mężczyzn na rynku pracy w 2011 roku. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa (pdf, strona www Ministerstwa; pobrano 07.04.2013).

Sytuacja kobiet w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Specyfika, standardy, parytety i oczekiwania, 2012. Raport Konsorcjum Badawczego Focus Group, Szczecin.

Szymańska J., 2004: Rola kobiet w stymulowaniu rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. W: S. Urban (red.) Przedsiębiorczość i marketing szansą rozwoju obszarów wiejskich. Wydawnictwo AE, Wrocław.

Szmatka J., 2000: Rola społeczna. W: Z. Bokszański i in. (red.) Encyklopedia socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa.

Tarkowska E., 2000: Zróżnicowanie biedy: wiek i płeć. W: H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard (red.) Jak żyją Polacy? IFiS PAN, Warszawa.

Titkow A., 2008: Tożsamość polskich kobiet. IFiS PAN, Warszawa.

Tryfan B., 1976: Rola kobiety wiejskiej. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.

Tryfan B., 1981: Kobiety wiejskie w procesach zmian społecznych. IRWiR PAN, Warszawa.

Tryfan B., 1987: Kwestia kobieca na wsi. IRWiR PAN, Warszawa.

Tryfan B., 1995: Kobiety wiejskie a aktywność zawodowa, bezrobocie i przedsiębiorczość. „Wieś i Rolnictwo” 4.

Tryfan B., Rosner A., Pięcek B., 2003: Kobiety wiejskie wobec zmian systemowych. IRWiR PAN, Warszawa.

Tryfan B. (red.), 1975: Czyste wody moich uczuć. Książka i Wiedza, Warszawa.

Zajda K., 2008: Strategie kobiet wiejskich w poszukiwaniu pracy. W: J. Krzyszkowski (red.) Diagnoza sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich w Polsce. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament do spraw Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji, Warszawa.