Plan ogólny gminy. Potencjalne narzędzie ochrony gruntów rolnych
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2024.2.203/04Słowa kluczowe:
plan ogólny, chaos przestrzenny, ubytek gruntów rolnych, nowelizacja ustawyAbstrakt
Celem niniejszego artykułu było przedstawienie planu ogólnego gminy jako potencjalnego narzędzia służącego ochronie gruntów rolnych. Przyczynek do podjęcia tego tematu stanowiła nowelizacja przepisów prawnych, wprowadzona w 2023 r. zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw z dnia 24 lipca 2023 r. W artykule podjęto próbę scharakteryzowania przepisów prawnych i ich wpływu na zwiększenie ochrony gruntów rolnych. Przedstawiono zapisy prawne, które regulują zasady kształtowania polityk dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego z perspektywy ochrony gruntów rolnych.
Bibliografia
Bagiński E. (red.). (2006). Sieć osadnicza jako przedmiot badań. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Bičík I., Kupková L., Jeleček L., Kabrda J., Štych P., Janoušek Z., Winklerová J. (2015). Land Use Changes in the Czech Republic 1845–2010: Socio-Economic Driving Forces. Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-17671-0
Biczkowski M., Brodowski P. (2008). Zmiany struktury użytkowania gruntów w powiecie toruńskim ze szczególnym uwzględnieniem gruntów zurbanizowanych. W: A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.). Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce (s. 195–207). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Błąd M. (2019). Gospodarowanie ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000–2018. Wieś i Rolnictwo, 4 (185), 109–140. DOI: https://doi.org/10.53098/wir042019/06
Brol R. (1996). Procesy urbanizacji wsi polskiej. Seria: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Monografie i Opracowania, 118 (w serii głównej: 739). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego.
Chmielewski J.M. (2005). Suburbanizacja strefy metropolitalnej Warszawy. W: P. Lorens (red.). Integracja i dezintegracja obszarów metropolitalnych (s. 59–64). Seria: Biblioteka Urbanisty, 6. Warszawa: Wydawnictwo Urbanista.
Gibas P., Heffner K. (2018). Społeczne i ekonomiczne koszty bezładu przestrzeni – osadnictwo obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, 182: Studia nad chaosem przestrzennym, cz. 2: Koszty chaosu przestrzennego, 163–195.
Głębocki B. (2021). Zmiany w strukturze klasycznych użytków rolnych w latach 2002–2020. W: L. Mierzejewska, M. Wdowicka (red.). Miasta i regiony w obliczu pandemii COVID-19 i innych wyzwań współczesnego świata (s. 167–185). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Głębocki B. (2014). Zmiany w strukturze agrarnej polskiego rolnictwa w latach 2002–2012. W: B. Głębocki (red.). Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa (s. 7–63). Warszawa: GUS.
Grochowski M. (2011). Metropolizacja a kształtowanie ładu przestrzennego układów zurbanizowanych. MAZOWSZE Studia Regionalne, 6, 167–172.
Gutry-Korycka M. (red.) (2005). Urban Sprawl Warsaw Agglomeration: Case Study. Warsaw: Warsaw University Press.
Heffner K. (2016). Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce. W: T. Marszał (red.). Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza (s. 75–110). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-005-4.05
Jeżak J. (2005). Rozproszenie zabudowy barierą zrównoważonego rozwoju polskich metropolii – przykład aglomeracji krakowskiej. W: P. Lorens (red.). Integracja i dezintegracja obszarów metropolitalnych (s. 9–12). Seria: Biblioteka Urbanisty, 6. Warszawa: Wydawnictwo Urbanista.
Jędraszko A. (2005). Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce – drogi i bezdroża regulacji ustawowych. Warszawa: Unia Metropolii Polskich.
Kacprzak E., Staszewska S. (2009). Zmiany struktury funkcjonalno-przestrzennej jednostek osadniczych strefy podmiejskiej dużych ośrodków miejskich (na przykładzie strefy podmiejskiej miasta Poznania). W: T. Marszał (red.). Struktura funkcjonalna małych miast (s. 51–68). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kaczmarek L., Kaczmarek T., Mikuła Ł. (red.) (2012). Studium uwarunkowań rozwoju przestrzennego Aglomeracji Poznańskiej. Poznań: Centrum Badań Metropolitalnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kaczmarek T., Kołodziejczak A., Mikuła Ł. (2022). Transformation of the urban and rural system. W: P. Churski, T. Kaczmarek (red.). Three Decades of Polish Socio-Economic Transformations: Geographical Perspectives (s. 279–304). Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-06108-0_12
Kajdanek K. (2012). Suburbanizacja po polsku. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Kołodziejczak A. (2022). Changes in ownership and production structure of agriculture. W: P. Churski, T. Kaczmarek (red.). Three Decades of Polish Socio-Economic Transformations: Geographical Perspectives (s. 171–196). Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-06108-0_8
Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J., Stępień J., Śleszyński P. (2014). Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu. Samorząd Terytorialny, 4, 5–21.
Kukulska A., Cegielska K., Salata T., Szylar M. (2017). Wpływ ośrodka miejskiego na kształtowanie się obszarów inwestycyjnych. Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 16 (2), 97–110. DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.465
Kurowska K., Rudnicki R. (2015). Changes in land use in Poland – comparative study of period 2002–2010. W: Proceedings of the 7th International Scientific Conference Rural Development 2015. Kowno. DOI: https://doi.org/10.15544/RD.2015.114
Lipsky Z. (1995). The changing face of the Czech rural landscape. Landscape and Urban Planning, 31 (1–3), 39–45. DOI: https://doi.org/10.1016/0169-2046(94)01034-6
Lisowski A., Grochowski M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje. : K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.). Ekspertyzy do Koncepcji Zagospodarowania Przestrzennego Kraju (s. 217–280). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Maćkiewicz B., Świderski A. (2004). Procesy suburbanizacyjne na obszarze powiatu poznańskiego w latach 1995–2000. W: J. Parysek (red.). Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach 1989–2002 (s. 147–160). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Mantey D. (2011). Żywiołowość lokalizacji osiedli mieszkaniowych na terenach wiejskich obszaru metropolitalnego Warszawy. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych.
Mikuła Ł. (2016). Rozwój funkcji mieszkaniowej w aglomeracji poznańskiej w świetle polityki przestrzennej samorządów lokalnych. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36, 91–112.
Milewska-Osiecka K. (2014). Nowe budownictwo mieszkaniowe w świetle polityki funkcjonalno-przestrzennej strefy podmiejskiej Łodzi. W: J. Potocki, J. Ładysz (red.). Gospodarka przestrzenna. Aktualne aspekty polityki społeczno-gospodarczej i przestrzennej DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.367.24
(s. 223–231). Seria: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 367. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Nowak M.J., Śleszyński P., Brzezińska-Rawa A., Ciesielski M., Feltynowski M., Fogel A., Goździewicz-Biechońska J., Leszczyński M., Rokicka-Murszewska K., Tomczak A.A., Warsza R., Blaszke M. (2023). Kluczowe wyzwania wynikające z nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw z dnia 24 lipca 2023 r. Biuletyn KPZK PAN, 280, 5–34.
Peterson U., Aunap R. (1998). Changes in agricultural land use in Estonia in the 1990s detected with multitemporal Landsat MSS imagery. Landscape and Urban Planning, 41 (3–4), 193–201. DOI: https://doi.org/10.1016/S0169-2046(98)00058-9
Rudnicki R. (2009). Renty strukturalne jako czynnik przemian agrarnych i demograficznych w rolnictwie polskim w latach 2004–2006. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Solarek K. (2013). Struktura przestrzenna strefy podmiejskiej Warszawy. Determinanty współczesnych przekształceń. Seria: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Architektura, 13. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Staszewska S. (2012). Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy, 4 (30), 53–68. DOI: https://doi.org/10.56583/br.1169
Śleszyński P., Markowski T., Kowalewski A. (2018). Wnioski i rekomendacje. Studia KPZK PAN, 182: Studia nad chaosem przestrzennym, cz. 3: Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego, 183–197.
Ustawa (2023). Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1688).
Ustawa (2016). Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 585). DOI: https://doi.org/10.15290/sia.2016.14.06
Ustawa (2003). Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717).
Warsza R. (2023). Plan ogólny a wyzwania rozwoju społeczno-gospodarczego najbliższych dekad. Biuletyn KPZK PAN, 280, 35–45.
Wdowicka M., Mierzejewska L. (2012). Chaos w zagospodarowaniu przestrzennym stref podmiejskich jako efekt braku zintegrowanego systemu planowania (na przykładzie strefy podmiejskiej Poznania). Problemy Rozwoju Miast, 1, 40–52.
Wojtyra B. (2021). Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne na obszarach wiejskich. W: A. Kołodziejczak (red.). Obszary wiejskie w zintegrowanym planowaniu rozwoju. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Zaborowski T.P. (2021). Przeszacowanie powierzchni terenów osadniczych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w świetle zmian ustawowych z 2015 roku. Przypadek radomskiego obszaru funkcjonalnego. Studia Miejskie, 42, 61–85. DOI: https://doi.org/10.25167/sm.3970
