Dopłaty do działalności operacyjnej a stabilność finansowa gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej

Abstrakt

Celem artykułu było rozpoznanie sytuacji ekonomicznej gospodarstw funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej z uwzględnieniem dopłat do działalności operacyjnej, a także wskazanie czynników, które oddziaływały na nadwyżkę finansową. Zdolność do wypracowania nadwyżki finansowej uznano za przejaw osiągnięcia stabilności finansowej gospodarstwa. Źródłem danych była baza FADN, a okres badawczy obejmował lata 2009–2015. Do grupowania państw posłużono się metodą kwartyli, a zmienną, która decydowała o klasyfikacji do odpowiedniego kwartyla, była wielkość ekonomiczna gospodarstw. Do budowy modeli ekonometrycznych wykorzystano modele panelowe z ustalonymi efektami. Z przeprowadzonych badań wynika, że gospodarstwa funkcjonujące w UE były zróżnicowane pod względem wyposażenia w czynniki produkcji, szczególnie ziemię i kapitał, co znalazło odzwierciedlenie w osiąganych wynikach ekonomicznych i finansowych. Dopłaty bezpośrednie stanowiły we wszystkich latach i niemal wszystkich krajach istotny element wpływający na osiągane dochody. Bez dopłat niemal w połowie krajów Unii rolnicy nie byliby w stanie osiągnąć dochodu z działalności rolniczej. Zbudowane modele wskazywały, że na wysokość nadwyżki finansowej oddziałują różne czynniki, w zależności od tego, jakiej wielkości ekonomicznej jest gospodarstwo. Niezależnie jednak od kwartyla destymulantą nadwyżki finansowej były dopłaty bezpośrednie.