Problem zadłużenia gmin wiejskich na przykładzie województwa wielkopolskiego

Abstrakt

Jednym z czynników rozwoju lokalnego, w tym gmin wiejskich, jest realizacja inwestycji. Na szczeblu lokalnym ciężar finansowy realizacji znacznej ich części, zwłaszcza w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, spoczywa na gminach. Wejście Polski w struktury europejskie oraz możliwość korzystania przez gminy ze środków unijnych, szczególnie w latach 2007–2013, przyczyniło się do ich rozwoju lokalnego, między innymi do wzrostu atrakcyjności rezydencjalnej i inwestycyjnej wielu z nich, ale także do dynamicznego wzrostu poziomu ich zadłużenia, objęło to także gminy wiejskie. Celem artykułu jest ocena poziomu zjawiska zadłużenia gmin na przykładzie gmin wiejskich w województwie wielkopolskim w latach 2007–2014. Badania przeprowadzono na podstawie baz danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej JST) oraz Główny Urząd Statystyczny (Bank Danych Lokalnych). W pierwszym etapie badań analizie poddano kształtowanie się poziomu i udziału zadłużenia ogółem w dochodach ogółem, a także obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia w gminach wiejskich w województwie wielkopolskim na tle pozostałych typów administracyjnych gmin w latach 2007–2014. W drugim etapie badań wykorzystano metodę TOPSIS do przeprowadzenia syntetycznej oceny poziomu zjawiska zadłużenia tych podmiotów i jego zmian w 2014 r. w relacji do 2007 r. Przeprowadzone badania wykazały, że nie tylko wzrósł ogólny poziom zadłużenia gmin wiejskich w badanym okresie, ale także zmniejszyło się zróżnicowanie tych podmiotów w tym zakresie, choć nadal kształtuje się ono na wysokim poziomie. Wśród najbardziej zadłużonych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim dominują te o charakterze typowo rolniczym i niskim poziomie samodzielności finansowej, ale także w grupie tej znajdują się gminy wiejskie reprezentujące typ rezydencjalno-usługowy. Gminy wiejskie o typowo rolniczym charakterze wyróżniał jednocześnie najwyższy wzrost poziomu zjawiska w 2014 r. w relacji do 2007 r.