Procesy demograficzne na Śląsku Opolskim ze szczególnym uwzględnieniem wsi w latach 1950–2035. Aspekty narodowościowe, społeczne i przestrzenne

Robert Rauziński

doi:10.53098/wir.2014.1.162/02

Autor

Robert Rauziński Autor jest pracownikiem naukowym Państwowego Instytutu Naukowego – Instytut Śląski w Opolu

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2014.1.162/02

Słowa kluczowe:

ludność, narodowość, przyrost rzeczywisty i naturalny, migracje, prognoza demograficzna do 2035 roku

Abstrakt

Artykuł przedstawia najważniejsze procesy demograficzne na Śląsku Opolskim ze szczególnym uwzględnieniem specyficznych, niepowtarzalnych w innych regionach kraju zmian ludności na wsi i w rolnictwie. Z badań wyłania się obraz uprzemysłowionej wsi opolskiej o zróżnicowanej narodowości i zróżnicowanej sytuacji demograficznej. Wieś opolska charakteryzuje się depopulacją, masową migracją zagraniczną stałą i czasową, wysokim udziałem ludności pozarolniczej, zaburzeniami w ruchu naturalnym, masowymi dojazdami do pracy pozarolniczej, niskim poziomem wykształcenia wyższego i pozarolniczego. Prognoza demograficzna do 2035 roku wskazuje na dalszy spadek ludności i zasobów pracy, proces starzenia się ludności i brak zastępowalności pokoleń.

Bibliografia

Auleytner J., 2004: Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany. Warszawa.

Frenkel I., 2002: Wiejskie obszary problemowe w aspekcie sytuacji demograficznej. [w:] Wiejskie obszary kulminacji barier rozwojowych, A. Rosner (red.). Warszawa.

Gawryszewski A., 2005: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa.

Golachowski S., 1958: Różnice w strukturze demograficznej między ludnością miejscową a napływową w województwie opolskim. Opole.

Golachowski S., Sukiennicki H., 1946: Pierwszy etap osadnictwa na Śląsku Opolskim. Katowice.

Grygierczyk M., 1990: Wybrane aspekty sytuacji ludnościowej na wsi opolskiej. [w:] Procesy wyludniania się wsi w regionie opolskim, K. Heffner (red.). Opole.

Heffner K., 1998: Kluczowe problemy demograficzno-osadnicze obszarów przygranicznych Polska – Czechy. Opole.

Heffner K., Rauziński R., 2003: Region migracyjny (wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego). Opole.

Holzer J.Z., 1990: Perspektywa demograficzna Polski do 2030. Projekcje studialne –założenia, wyniki liczbowe, wnioski. Warszawa.

Holzer J.Z., 2003: Demografia (wyd. 6 zm.). Warszawa.

Jonderko F., 2007: Społeczne uwarunkowania budownictwa mieszkaniowego na wsi na Śląsku Opolskim. Opole.

Jończy R., 2003: Migracje zarobkowe ludności autochtonicznej z województwa opolskiego. Studium ekonomicznych determinant i konsekwencji. Opole.

Kosiński L., 1960: Pochodzenie terytorialne ludności ziem zachodnich w 1950 r. Dokumentacja Geograficzna, z. 2.

Kotowska I.E., 1999: Drugie przejście demograficzne i jego uwarunkowania. [w:] Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, I.E. Kotowska (red). Warszawa.

Kuropka L., 2002: Potencjał życiowy mieszkańców Dolnego Śląska. Diagnoza i perspektywy. Wrocław.

Kuropka I., 2003: Sytuacja demograficzna Śląska w latach 1990–2001. [w:] Ludność Śląska – procesy demograficzne i społeczne w okresie transformacji ustrojowej, R. Rauziński (red.). Opole.

Kuropka I., 2007: Ostrzegawcza prognoza demograficzna dla Śląska. [w:] Śląsk 2020. Czynniki i strategie rozwoju, Z.M. Nowak, R. Rauziński (red.). Opole.

Latuch M., 1980: Demografia społeczno-ekonomiczna. Warszawa.

Okólski M., 2002: Demografia zmiany społecznej. Warszawa.

Pisz Z., 2003: Problemy społeczne edukacji na Śląsku Opolskim. [w:] W odpowiedzi na zjawiska i wyzwania społeczne, K. Frysztacki, K. Heffner (red.). Opole.

Rajkiewicz A., 2003: Sytuacja ludnościowa w Polsce i w krajach sąsiednich. [w:] W odpowiedzi na zjawiska i wyzwania społeczne, K. Frysztacki, K. Heffner (red.). Opole.

Rauziński R., 2002: Społeczeństwo Śląska Opolskiego w latach 1989–2020 (aspekty demograficzne i społeczne). Opole.

Rauziński R., 2005: Czynnik demograficzny w rozwoju społeczno-gospodarczym Śląska Opolskiego w perspektywie do 2020 r. [w:] Kapitał ludzki w rozwoju regionu. Uwarunkowania makro- i mikroekonomiczne, K. Heffner, K. Malik (red.). Opole.

Rosset E., 1973: Demografia Polska w służbie postępu społecznego. Warszawa.

Solga B., 2003: Migracje zagraniczne na Śląsku Opolskim a integracja europejska. [w:] W odpowiedzi na zjawiska i wyzwania społeczne, K. Frysztacki, K. Heffner (red.). Opole.

Spis ludności i mieszkań metodą reprezentacyjną 1995. 1996: GUS, Warszawa.

Strzelecki Z., 2001: Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI wieku. [w:] Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI wieku, Z. Strzelecki, A. Ochocki (red.). I Kongres Demograficzny w Polsce. Sesja inauguracyjna, Warszawa, 15 września 2001 r..

Szczygielski K., 1994: Badania demograficzne i osadnicze w Instytucie Śląskim. [w:] Instytut Śląski 1934–1994, K. Heffner (red.). Opole.

Sztompka R., 2004: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków 2004.

Witkowski J., 2003: Demografia uwarunkowania polityki społecznej w perspektywie do 2030 r. [w:] W odpowiedzi na zjawiska i wyzwania społeczne, K. Frysztacki, K. Heffner (red.). Opole.

Zagórowska A., 2005: Wykształcenie jako element kapitału ludzkiego ludności Śląska Opolskiego. [w:] Kapitał ludzki w rozwoju regionu. Uwarunkowania makro- i mikroekonomiczne, K. Heffner, K. Malik (red.). Opole.