Kilka ogólnych uwag na temat mechanizmów koordynacji i ich potencjalnej roli w polityce obszarów wiejskich
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir042018/07Słowa kluczowe:
mechanizmy koordynacji, polityka państwa, polityczne koszty transakcyjne, polityka obszarów wiejskichAbstrakt
Celem artykułu jest dyskusja (z perspektywy ekonomii kosztów transakcyjnych i teorii systemów) nad ograniczeniami polityki państwa, w tym w szczególności polityki rolnej – ukierunkowanej na interwencję w transakcje pomiędzy agentami ekonomicznymi. Ramy koncepcyjne analizy bazują na rozróżnieniu idealnych typów koordynacji (konkurencja, sterowanie hierarchiczne, wartości/normy i poziome procesy samouzgadniania) oraz rzeczywistych rozwiązań instytucjonalnych. Te ostatnie mogą bazować głównie na jednym z idealnych typów lub być kompozycją tych mechanizmów. Polityka rolna powinna rozwiązywać problemy obszarów wiejskich, które nie mogą być rozstrzygnięte wyłącznie w oparciu o system rynkowy. Jednakże należy pamiętać, że polityka państwa – analogiczne do rynku – jest również trapiona własnymi zawodnościami. Dotyczy to, w szczególności, rozbudowanych, uniwersalnie aplikowanych polityk, wdrażanych odgórnie – w oparciu o mechanizm hierarchicznego sterowania. W takim przypadku zawodności rynku mogą być ograniczone (i wskutek tego rynkowe koszty transakcyjne), ale, z drugiej strony, polityczne koszty transakcyjne (zarówno zmienne, jak i stałe) mogą być olbrzymie. Główny wniosek z rozważań przeprowadzonych w artykule to spodziewana zależność, przewidująca, że koszty obu kategorii kosztów transakcyjnych (rynkowych i politycznych) traktowanych łącznie będą prawdopodobnie najniższe w przypadku polityki rolnej będącej mieszanką różnych mechanizmów koordynacji, a nie – wyłącznie kontroli hierarchicznej. Wniosek ten jest zgodny z ewolucją polityki rolnej w kierunku paradygmatu Rural Policy 3.0, rekomendowanego przez OECD. Paradygmat ten zasadniczo bazuje na silniejszej decentralizacji, doskonaleniu współpracy administracji centralnej z administracją terenową (publiczną i samorządową), a także na zaangażowaniu organizacji trzeciego sektora (NGOs) i prywatnych przedsiębiorstw.