Grabież ziem uprawnych (land grabbing) jako nowa forma imperializmu ekonomicznego

Abstrakt

Artykuł 17 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka mówi: „1. Każdy człowiek, zarówno sam jak i wespół z innymi, ma prawo do posiadania własności. 2. Nie wolno nikogo samowolnie pozbawiać jego własności.” Celem prezentacji jest ukazanie i analiza zjawiska land grabbingu (grabieży ziemi) mającego miejsce przede wszystkim w państwach o wątpliwej jakości instytucjonalnej, bardzo często państwach upadłych (failed states), zawieranych przez podmioty państw trzecich, korporacje zagraniczne, w tym ponadnarodowe. Koniec pierwszej dekady XXI wieku przyniósł światu - poza kryzysem ekonomicznym i kryzysem żywnościowym - zjawisko wielkoobszarowego zawłaszczania lub przejmowania kontroli nad ziemiami uprawnymi przez podmioty zagraniczne. Najczęściej transakcje te zawierane były (i nadal są) z pogwałceniem lub z pominięciem prawa. Nowość zjawiska, przy braku regulacji prawnych oraz niedostatecznej kontroli ze strony instytucji międzynarodowych prowadzi do wystąpienia pokusy nadużycia (moral hazard) w postaci odbierania praw własności do ziem lokalnym producentom (grabieży), pozbawiania ich prawa do dysponowania płodami rolnymi, często prowadząc do pogłębienia wykluczenia społecznego. Proceder gromadzenia ziemi w rękach niewielkiej liczby obcych właścicieli rodzi zagrożenie wyzysku i upośledzenia ekonomicznego pozostałych członków społeczeństwa. Ewolucja zjawiska land grabbingu i przyłączenie się do niego korporacji finansowych państw zachodnich grozi dodatkowo przeniesieniem infekcji spekulacyjnej na państwa trzecie i rozprzestrzenieniem się bańki spekulacyjnej na kolejne rynki - tym razem znajdujące się w najbiedniejszych państwach świata. Prezentacja zajmie się analizą wspomnianych zjawisk, ich ewolucją oraz konsekwencjami dla państw przyjmujących i całej gospodarki światowej.