Warunki środowiskowe a ekonomika gospodarstw rolnych

Abstrakt

Warunki środowiskowe wpływają na ekonomikę gospodarstw rolnych. Potwierdzają to wyniki badania gospodarstw indywidualnych na terenach Zielonych Płuc Polski objętych siecią Natura 2000. Wpływ ten ustalono trzema sposobami. Po pierwsze na podstawie badań ankietowych 285 gospodarstw o powierzchni co najmniej 5 ha użytków rolnych w zakresie oceny subiektywnej rolników. Po drugie na podstawie gospodarstw rachunkowości rolnej (FADN) w zakresie relacji ekonomicznych oraz sprawności gospodarowania. Po trzecie także na podstawie danych rachunkowości rolnej, tylko w zakresie korzyści z realizacji pakietów programu rolnośrodowiskowego. W rezultacie prezentowane wyniki dają pewien obraz wpływu ograniczeń środowiskowych na ekonomikę gospodarstw rolnych na terenach objętych siecią Natura 2000. Obraz ten nie jest pełny ze względu na niedostatek informacji w wykorzystanych zbiorowościach gospodarstw, a przede wszystkim na zbyt krótki czas wprowadzania ograniczeń na terenach Natura 2000. Gospodarstwa na terenach ograniczeń środowiskowych niewątpliwie mają gorsze warunki środowiskowe dla produkcji rolniczej, zwłaszcza roślinnej. Transfery w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, zwłaszcza płatności z tytułu ONW i płatności rolnośrodowiskowe sprzyjają wyrównywaniu warunków ekonomicznych. Gospodarstwa na terenach "naturowych" mają też mniejsze możliwości podejmowania pracy najemnej. Ogólne warunki ekonomiczne sprzyjają przyspieszeniu zmian struktury agrarnej przez likwidowanie jednych gospodarstw rolnych a powiększanie innych. Problemem pozostaje zagrożenie depopulacją gmin na tych terenach. Wiele zależeć będzie od społecznego wartościowania dóbr i usług środowiskowych, co powinno przekładać się na płatności za tworzone dobra publiczne i usługi środowiskowe.