Poziom życia ludności na obszarach wiejskich i miejskich w Polsce

Agnieszka Sompolska-Rzechuła; Anna Oleńczuk-Paszel

doi:10.53098/wir042017/05

Autor

Agnieszka Sompolska-Rzechuła dr Agnieszka Sompolska-Rzechuła, Katedra Zastosowań Matematyki w Ekonomii, Wydział Ekonomiczny, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Janickiego 31, 71-270 Szczecin, Polska, asompolska@zut.edu.pl
Anna Oleńczuk-Paszel dr Anna Oleńczuk-Paszel, Katedra Nieruchomości, Agrobiznesu i Ekonomii Środowiska, Wydział Ekonomiczny, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Żołnierska 47, 70-210 Szczecin, Polska, anna.olenczuk-paszel@zut.edu.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir042017/05

Słowa kluczowe:

poziom życia, obszary miejskie, obszary wiejskie, metoda TOPSIS

Abstrakt

Streszczenie: Ocena poziomu życia ludności umożliwia identyfikację dysproporcji warunków, w których żyje społeczeństwo. Poznanie badanego zjawiska stanowi podstawę do wyodrębnienia obszarów o podobnym poziomie życia, a także rozpoznania zagrożeń w rozwoju konkretnej jednostki samorządu terytorialnego. Wiedza o zróżnicowaniu warunków egzystencji ludności jest szczególnie ważna we współczesnej gospodarce, która pozostaje w procesie permanentnych przemian mających źródło nie tyko w sferze ekonomicznej, społecznej czy środowiskowej, ale również politycznej. Dzięki zidentyfikowaniu różnic w poziomie życia władze jednostek samorządowych mogą podejmować decyzje stymulujące ich rozwój lub przeciwdziałające ich recesji. Celem pracy było porównanie poziomu życia mieszkańców obszarów wiejskich i miejskich w Polsce. Realizacja celu nastąpiła poprzez identyfikację czynników określających badane zjawisko i jego ocenę. Ze względu na złożony charakter przedmiotu analizy do jego oceny przyjęto różne sfery życia, uznając je za jednakowo ważne. Badaniem objęto rok 2014. W opracowaniu dokonano liniowego porządkowania obszarów wiejskich i miejskich w województwach Polski z wykorzystaniem metody TOPSIS. Na podstawie wartości mierników utworzono cztery grupy typologiczne obiektów. Zarówno obszary wiejskie, jak i miejskie są zróżnicowane pod względem poziomu życia. Nie stwierdzono zgodności w pozycjach zajmowanych przez województwa ze względu na poziom życia ludności obszarów wiejskich i miejskich.

Bibliografia

Diagnoza społeczna (2015). J. Czapiński, T. Panek (red.). www.diagnoza.com [dostęp: 31.01.2017].

Drewnowski J. (1966). The Level of Living Index. Geneva: United Nations Research Institute for Social Development.

Encyklopedia multimedialna, https://encyklopedia.pwn.pl [dostęp: 31.01.2017].

Furmanek W. (2008). Zarys humanistycznej teorii pracy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Gutkowska K., Ozimek I., Laskowski W. (2001). Uwarunkowania konsumpcji polskich gospodarstw domowych. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Hwang C.L., Yoon K. (1981). Multiple Attribute Decision-Making: Methods and Applications. Berlin: Springer.

Jung B.H. (1989). Ekonomia czasu wolnego. Warszawa: PWN.

Kolman R. (2009). Kwalitologia. Wiedza o różnych dziedzinach jakości. Warszawa: Placet.

Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2012 (2012). Warszawa: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) Biuro Projektowe w Warszawie.

Kukuła K. (2000). Metoda unitaryzacji zerowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Liszewski S. (2004). Rola i zadania geografii w badaniach zróżnicowania przestrzennego warunków życia mieszkańców miast. W: I. Jażdżewska (red.). Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście (s. 6–17). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Luszniewicz A. (1978). Statystyka społeczna. Warszawa: PWN.

Luszniewicz A. (1982). Statystyka społeczna. Podstawowe problemy i metody. Warszawa: PWE.

Majka A. (2015). Taksonomiczna analiza zróżnicowania poziomu życia w Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Migała-Warchoł A. (2010). Ocena zróżnicowania poziomu życia mieszkańców województwa podkarpackiego. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 11 (2), 222–231.

Mularska-Kucharek M., Wiktorowicz J. (2012). Jakość życia mieszkańców Łodzi. Wymiar subiektywny. Studia Regionalne i Lokalne, 2 (48), 92–117.

Nowicki M. (red.) (2012). Atlas jakości życia w województwie pomorskim. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. www.ibngr.pl/Publikacje/Raporty-IBnGR/Atlas-Jakosci-Zycia-w-wojewodztwie-pomorskim [dostęp: 30.01.2017].

Nykiel L. (2009). Funkcje i rola państwa na rynku mieszkaniowym. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości, 17 (4), 7–22. Obszary wiejskie w Polsce w 2014 r. (2016). Warszawa: GUS.

Panek T. (red.) (2007). Statystyka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pisz Z. (red.) (2002). Zadania społeczne. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.

Płaziak M. (2004). Poziom życia ludności miast województwa małopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem miast małych i najmniejszych. W: I. Jażdżewska (red.). Zróżnicowanie przestrzenne warunków życia ludności w mieście (aglomeracji miejskiej) (s. 121–129). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Raźniak P., Winiarczyk-Raźniak A. (2014). Warunki mieszkaniowe jako wymiar procesów suburbanizacji w wybranych obszarach metropolitalnych w Polsce. Acta Geographica Silesiana, 16, 73–82.

Rosner A. (2015). Problem pomiaru poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Skala pomiarowa i jej własności. Wieś i Rolnictwo, 4 (169), 11–31.

Sadowska-Snarska C. (2001). Społeczno-gospodarcze aspekty funkcjonowania Biebrzańskiego Parku Narodowego. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku.

Sen A.K., Anand S. (1994). Human Development Index: Methodology and Measurement. Occasional Papers. http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-methodology-and-measurement [dostęp: 31.01.2017].

Słaby T. (1990). Poziom życia, jakość życia. Wiadomości Statystyczne, 6, 1–22.

Słaby T. (1998). Czas wolny w świetle badania budżetu czasu. W: Budżet czasu ludności 1996. Studia i Analizy Statystyczne GUS. Warszawa: GUS.

Szczepanowski A.E. (2010). Walory przyrodnicze regionu w kształtowaniu jakości życia na przykładzie województwa podlaskiego. Zarządzanie Publiczne, 4 (12), 59–70.

Szymańska D., Biegańska J. (2011). Obszary wiejskie w Polsce w świetle analizy wybranych elementów infrastruktury i mieszkalnictwa. W: E. Kacprzak, A. Kołodziejczak (red.). Regionalne zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich. Poznań: Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Ustawa z dnia 2.04.1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 ze zmianami.

Wnuk-Lipiński E. (1972). Praca i wypoczynek w budżecie czasu. Wrocław: Wydawnictwo PAN.

Wyrostek M. (2013). Praca jako determinanta jakości życia człowieka. Zarządzanie i Finanse, 1/3, 493–503.

Wysocki F. (2010). Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Zborowski A. (2005). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zeliaś A. (red.) (2000). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.