Determinanty wzrostu wykorzystania wybranych źródeł energii odnawialnej w kontekście rozwoju zrównoważonego
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir012019/04Słowa kluczowe:
rozwój zrównoważony, energia odnawialna, subsydia, czynniki ekonomiczne, uwarunkowania prawne, zatrudnienieAbstrakt
Celem artykułu była identyfikacja czynników wpływających na wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) na obszarach wiejskich w kontekście rozwoju zrównoważonego. Badaniami objęto warunki ekonomiczne oraz rozpoznanie zmian w prawie odnoszące się do ustawy o odnawialnych źródłach energii z 2018 r., wynikające z polityki energetycznej Unii Europejskiej, zapewniającej korzystne warunki dla rozwoju OZE oraz wsparcie finansowe dla producentów energii ze źródeł odnawialnych. W niniejszym artykule skupiono się na czterech źródłach energii odnawialnej: biomasie drzewnej, biogazie, biodieslu i energii słonecznej, istotnych źródeł dla wiejskich gospodarstw rolnych i gospodarstw innych niż gospodarstwa rolne. Dyskusja przedstawia rolę wiejskich gospodarstw domowych w dostarczaniu i wykorzystywaniu OZE zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego, opisuje korzystne nastawienie mieszkańców wsi do finansowania projektów w OZE ze środków publicznych oraz lokalny potencjał w tworzeniu miejsc pracy w sektorze OZE.
Bibliografia
Bednarek-Szczepańska M. (2016). Energetyka wiatrowa jako przedmiot konfliktów lokalizacyjnych w Polsce. Polityka Energetyczna, 19 (1), 53–72.
Bielski W. (2002). Energetyka wiatrowa: Różne interesy, różne spojrzenia. Wiadomości Elektrotechniczne, 70 (4), 129–131.
Bioteam (2018). Projekt: Optymalizacja zrównoważonych systemów przetwarzania i dostaw bioenergii na konkurencyjnych rynkach w Europie. Część 5.1. Strategiczne decyzje dla bioenergii z wykorzystaniem narzędzia do optymalizacji mikro-ekonomicznej – Polska. www.sustainable-biomass.eu [accessed: 31.12.2018].
Ciepiela D. (2018). Uwaga! Uzgodniono nowe cele OZE na rok 2030. https://energetyka.wnp.pl/uwaga-uzgodniono-nowe-cele-oze-na-rok-2030,325063_1_0_0.html [accessed: 31.10.2018].
Curkowski A. (2011/2012). Rynek biogazu rolniczego: Stan obecny i perspektywy rozwoju sektora. Energetyka Cieplna i Zawodowa, 12 (1), 1–6.
Dz.U. (2018). Dz.U. 1276. Ustawa z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (art. 2, punkt 2; art. 2 punkt 7a; art. 39), http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2018/1276 [accessed: 31.10.2018].
Ellison D., Morris C.E., Locatelli B., Sheil D., Cohen J., Murdiyarso D., Gutierrez V., Noordwijk M.v., Creed I.F., Pokorny J., Gaveau D., Spracklen D.V., Tobella A.B., Ilstedt U., Teuling A.J., Gebrehiwot S.G., Sands D.C., Muys B., Verbist B., Springgay E., Sugandi Y., Sullivan C.A. (2017). Trees, forests and water: Cool insights for a hot world. Global Environmental Change, 43, 51–61.
European Commission (1996). The Cork Declaration “A Living Countryside”. Report of the European Conference on Rural Development in Cork, Ireland, 7th to 9th November, 1996.
European Commission (2017). The EU Environmental Implementation Review (EIR) package. Communication: The EU Environmental Implementation Review: Common challenges and how to Combine Efforts to Deliver Better Results. Annex: Guidance to member states: suggested actions on better environmental Implementation. 28 Country reports (SWDs) http://ec.europa.eu/environment/eir/index_en.htm [accessed: 14.03.2019].
Evans A., Strezov V., Evans T. (2010). Comparing the Sustainability Parameters of Renewable, Nuclear and Fossil Fuel Electricity Generation Technologies. Congress Paper. World Energy Council for Sustainable Energy, 21st World Energy Congress 12th to 16th September 2010, Montreal, Canada.
Florkowski W.J., Us A., Klepacka A.M. (2018). Food waste in rural households support for local biogas production in Lubelskie Voivodship (Poland). Resources, Conservation and Recycling, 136, 46–52.
Gaj K., Pakuluk A. (2011). Efekty ekonomiczne zastosowania kolektorów słonecznych w domu jednorodzinnym. Polska Energetyka Słoneczna, 2–4, 49–53.
Globenergia.pl. (2018). Ponad 10 mln miejsc pracy w branży OZE. https://globenergia.pl/ponad-10-mln-osob-miejsc-pracy-w-branzy-oze/ [accessed: 05.02.2019].
Graczyk A.M. (2011). Narzędzia wspomagania zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminie Prusice. Barometr Regionalny, 4 (26), 53–58.
Gradziuk P. (2017). Potencjał i prognozy wykorzystania biogazu rolniczego w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 19 (3), 64–70.
GUS (2014). Zużycie energii w gospodarstwach domowych w 2012 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5485/2/3/1/zuzycie_energii_w_gospodarstwach_domowych_w_2013_r..pdf [accessed: 31.12.2018].
GUS (2018a). Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. https://sdg.stat.gov.pl [accessed: 31.10.2018].
GUS (2018b). Sytuacja gospodarstw domowych w 2017 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/3/17/1/sytuacja_gospodarstw_domowych_w_2017.pdf [accessed: 06.02.2018].
Hák T., Janoušková S., Moldan B. (2016). Sustainable development goals: A need for relevant indicators. Ecological Indicators, 60, 565–573.
Holden E., Linnerud K., Banister D. (2014). Sustainable development: Our Common Future revisited. Global Environmental Change, 26, 130–139.
Hryniewicz M. (2014). Analiza opłacalności wybranej technologii produkcji energii elektrycznej z biomasy z użyciem ogniw paliwowych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 4 (86), 71–80.
IRENA (2018a). Renewable Energy and Jobs Annual Review 2018. Abu Dhabi: International Renewable Energy Agency. http://irena.org/publications/2018/May/Renewable-Energyand-Jobs-Annual-Review-2018 [accessed: 31.10.2018].
IRENA (2018b). Renewable Power Generation Costs in 2017. Abu Dhabi: International Renewable Energy Agency. https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2018/Jan/IRENA_2017_Power_Costs_2018.pdf [accessed: 31.10.2018].
Jędrak J., Konduracka E., Badyda A.J., Dąbrowiecki P. (2017). Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Kraków: Polskie Towarzystwo Medycyny Środowiskowej, Wojskowy Instytut Medyczny, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP.
Kaliski M., Sikora S., Szurlej A., Janusz P. (2011). Wykorzystanie gazu ziemnego w gospodarstwach domowych w Polsce. Nafta-Gaz, 67 (2), 125–134.
Klepacka A.M. (2019). Significance of renewable energy sources in sustainable development. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, 21 (1), 55–64.
Klepacka A.M., Buska, A. (2015). Ocena znajomości wykorzystania energii słonecznej oraz dofinansowania z budżetu rządowego rozwoju odnawialnych źródeł energii w opinii mieszkańców wybranych gmin powiatu włodawskiego. Wieś Jutra, 3, 9–12.
Klepacka A.M., Florkowski W.J., Bagińska M. (2017). Zmiany w użytkowaniu ziemi: Ilustracja skutków wsparcia programów regionalnych w zwiększaniu udziału lasów na przykładzie województwa podlaskiego. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 19 (5), 106–112.
Klepacka A.M., Florkowski W.J., Revoredo-Giha C. (2017). Farmers and their groves: Will cost inefficiency lead to land use change? Land Use Policy, 61, 329–338.
Klepacka A.M., Florkowski W.J., Meng T. (2018). Clean, accessible, and cost-saving: Reasons for rural household investment in solar panels in Poland. Resources, Conservation and Recycling, 139, 338–350.
Klepacka A.M., Florkowski W.J., Revoredo-Giha C. (2019). The expansion and changing cropping pattern of rapeseed production and biodiesel manufacturing in Poland. Renewable Energy, 133, 155–165.
Klepacka A.M., Mączyńska J. (2018a). Wpływ unijnych dyrektyw w zakresie wykorzystania biopaliw na rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 20 (2), 84–90.
Klepacka A.M., Mączyńska J. (2018b). Zróżnicowanie poziomu kosztów produkcji surowców rolnych wykorzystywanych do wytworzenia bioetanolu i estrów metylowych w ujęciu przestrzennym. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 20 (4), 78–84.
Klepacka A.M., Pawlik K. (2018). Return on investment in PV power plants under changing support regimes (schemes). Problems of Agricultural Economics, 356 (3), 168–191.
Klepacka A.M., Pieńczuk E., Kamińska N. (2016). The use of solar energy in the opinion of county employees in Mazowieckie Voivodship. 15th International Scientific Days “Challenges and Prospects for Innovation between 2014–2020”. Gyöngyös: Károly Róbert College. Electronic document: 869–876.
Klepacka A.M., Szmulewicz P. (2018). Sustainable development and forestation rate in selected voivodships in Poland. Ekonomia i Środowisko, 1 (64), 132–143.
Kowalski A., Rembisz W. (2005). Rynek rolny i interwencjonizm a efektywność i sprawiedliwość społeczna. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy.
Krasowicz S. (2009). Możliwości rozwoju różnych systemów rolniczych w Polsce. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 96 (4), 110–121.
Krzyżanowska A. (2018). Wiatraki bliżej domów jednorodzinnych: Projekt ustawy odległościowej. Rzeczpospolita. https://www.rp.pl/Nieruchomosci/305249988-Wiatraki-blizejdomow-jednorodzinnych---projekt-ustawy-odleglosciowej.htm [accessed: 01.02.2019].
Łaguna D. (2015). Finansowe skutki lokalizacji elektrowni wiatrowych w przestrzeni rolniczej. Ekonomia i Środowisko, 3 (54), 67–80.
Magazyn Biomasa (2015). Uruchomienie systemu aukcyjnego prawdopodobnie odroczone. https://magazynbiomasa.pl/uruchomienie-systemu-aukcyjnego-prawdopodobnie-odroczone/ [accessed: 31.10.2018].
Magazyn Biomasa (2018). Rząd przyjął nowelizacji ustawy o OZE. http://magazynbiomasa.pl/rzad-przyjal-nowelizacje-ustawy-o-oze/ [accessed: 31.10.2018].
Majewski E. (2008). Trwały rozwój i trwałe rolnictwo: Teoria a praktyka gospodarstw rolniczych. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Meadowcroft J. (2007). Who is in charge here? Governance for sustainable development in a complex world. Journal of Environmental Policy & Planning, 9 (3–4), 299–314.
Michalski T. (2009). Biogazownia w każdej gminie: Czy wystarczy surowca? https://www.wnp.pl/wiadomosci/biogazownia-w-kazdej-gminie-czy-wystarczy-surowca,-5425.html [accessed: 31.10.2018].
Naumann K., Oehmichen K., Zeymer M. (2014). Monitoring Biokraftstoffsektor. DBFZ Report, 11 (2). Leipzig: Deutsches Biomasseforschungszentrum.
OdnawialnezrodlaEnergii.pl (2018). Nowelizacja ustawy OZE wprowadza wiele zmian w obszarze energetyki biomasowej. http://odnawialnezrodlaenergii.pl/ustawa-o-odnawialnych-zrodlach-energii/item/3787-nowelizacja-ustawy-oze-wprowadza-wiele-zmian-w-obszarze-energetyki-biomasowej [accessed: 31.10.2018].
Olsztyńska I. (2017). Drewno na cele energetyczne, czyli drewno energetyczne. http://magazynbiomasa.pl/drewno-cele-energetyczne-czyli-drewno-energetyczne/ [accessed: 31.10.2018].
Ploplis E. (2017). Rynek rzepaku: Spodziewana dobra koniunktura! https://www.agrofakt.pl/prognozy-cen-rzepaku-dobra-koniunktura-2017/ [accessed: 31.10.2018].
Poczta W. (2011). Uwarunkowania społeczne i ekonomiczne rozwoju rolnictwa w Polsce. W: Agronomia w zrównoważonym rozwoju współczesnego rolnictwa. Materiały IV Konferencji Naukowej PTA, 5–7 września 2011, SGGW. Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
Powałka A.M., Klepacka A.M., Golisz E., Skudlarski J. (2013). Aktualna sytuacja sektora biogazu rolniczego w Polsce na tle Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 13 (28), 203–212.
Rozporządzenie Ministerstwa Środowiska w sprawie szczegółowych cech jakościowo-wymiarowych i fizyko-chemicznych drewna energetycznego (§3 i §4). Projekt rozporządzenia w sprawie drewna energetycznego. https://www.drewno.pl/artykuly/10714,projekt-rozporzadzenia-w-sprawie-drewna-energetycznego.html [accessed: 31.10.2018].
Runowski H. (2001). Zrównoważony rozwój gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2 (1), 94–102.
Runowski H. (2002). Rozwój zrównoważony rolnictwa i gospodarstw rolniczych: Wieś i rolnictwo – perspektywy rozwoju. Warszawa: Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Szkoła Główna Handlowa – Katedra Agrobiznesu.
Rynek Biogazu. (2018). Potencjał rozwoju sektora biogazu w Polsce. http://rynekbiogazu.pl/2018/03/21/potencjal-rozwoju-sektora-biogazu-w-polsce/ [accessed: 31.10.2018].
Siedlecka A., Grąszko B. (2016). Odnawialne źródła energii jako narzędzie oddziaływania na jakość życia gospodarstw domowych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 18 (2), 237–242.
Siudek A., Klepacka A.M. (2018). Impact of the RES micro-installations in single-family house on carbon dioxide emission reduction. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 20 (5), 193–199.
Sorda G., Banse M., Kemfert C. (2010). An overview of biofuel policies across the world. Energy Policy, 38 (11), 6977–6988.
Stępiński P. (2018). Niekończąca się nowelizacja OZE (relacja). http://biznesalert.pl/niekonczaca-sie-nowela-oze-relacja/ [accessed: 31.10.2018].
Sustainable Development Goals (SDG) (2018). Affordable and Clean Energy, Goal 7. https://www.un.org/sustainabledevelopment/energy [accessed: 31.10.2018].
Sztumski W. (2006). Idea zrównoważonego rozwoju a możliwości jej urzeczywistnienia. Problemy Ekorozwoju, 1 (2), 73–76.
Trojanowska M. (2002). Analiza popytu na energię elektryczną odbiorców wiejskich. Wiadomości Elektrotechniczne, 70 (10–11), 403–405.
Urban S. (2003). Rola ziemi w rolnictwie zrównoważonym a aktualne jej zasoby w Polsce. Acta Agraria et Silvestria. Series Agraria (Sekcja Ekonomiczna), 40, 25–36.
URE (2019). Moc zainstalowana (MW). Warszawa: Urząd Regulacji Energetyki. https://www.ure.gov.pl/pl/oze/potencjal-krajowy-oze/5753,Moc-zainstalowana-MW.html [accessed: 15.01.2019].
Us A., Florkowski W.J., Klepacka A.M. (2014). Knowledge of Renewable Energy Sources (RES) and the tendency to install solar panels for households. Economic and Regional Studies, 7 (4), 86–98.
Waas T., Verbruggen A., Wright T. (2010). University research for sustainable development: Definition and characteristics explored. Journal of Cleaner Production, 18 (7), 629–636.
WCED (1987). Our Common Future. World Commission on Environment and Development. Oxford: Oxford University Press. http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf [accessed: 31.10.2018].
Wieczerzak-Krusińska A. (2016). Nie będzie biogazowni w każdej gminie. https://energia.rp.pl/nowa-energia/8863-nie-bedzie-biogazowni-w-kazdej-gminie [accessed: 31.10.2018].
Wilkin J. (2013). Cele i zasady koordynacji polityk wspierających zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. W: K. Heffner (red.). Rozwój obszarów wiejskich w Polsce a polityka spójności Unii Europejskiej: Stare problemy i nowe wyzwania (s. 25–36). Studia KPZK PAN, 154. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk.
Wiśniewski G., Oniszk-Popławska A. (2017). Krajowy Plan Rozwoju Mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii do 2030 roku. Warszawa: Instytut Energii Odnawialnej.
Wolff N.H., Yuta J.M., Meijaard E., Wells J.A., Edward T., Game E.T. (2018). Impacts of tropical deforestation on local temperature and human well-being perceptions. Global Environmental Change, 52, 181–189.
Woś A. (1998). Rolnictwo zrównoważone. W: A. Woś (red.). Encyklopedia agrobiznesu (s. 735). Warszawa: Fundacja Innowacja.
Xueliang Y., Zuo J., Ma C. (2011). Social acceptance of solar energy technologies in China: End users’ perspective. Energy Policy, 39 (3), 1031–1036.
Żmija D. (2014). Zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce. W: A. Barteczek, A. Rączaszek (red.). Polityka gospodarcza w okresie transformacji i kryzysu (s. 149–158). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 166. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
